Την παρατεταμένη περίοδο της πανδημίας, όπου ο ξενοδοχειακός κλάδος και εν γένει ο τουρισμός επλήγη σε μεγάλο βαθμό, πολλοί εργαζόμενοι σε αυτόν αναγκάστηκαν να αλλάξουν επάγγελμα.
Ως εκ τούτου, ακόμα και τώρα που η κατάσταση επανέρχεται σταδιακά στην προηγούμενη πραγματικότητα, τα εργατικά χέρια στον τουρισμό εξακολουθούν να λείπουν, ενώ ακόμη πιο έντονη είναι η απουσία εξειδικευμένων εργαζομένων.
Σύμφωνα με μια πρόσφατη μελέτη του ΙΝΣΕΤΕ, στην αιχμή της θερινής σεζόν του 2021, 53.249 θέσεις εργασίας δεν καλύφθηκαν από τις 244.124 θέσεις εργασίας που προβλέπονται βάσει οργανογράμματος στα ξενοδοχεία. Δηλαδή το ποσοστό έλλειψης ανέρχεται σε 22% ή περισσότερες από 1 στις 5 θέσεις δεν καλύφθηκαν. Το ποσοστό είναι παρόμοιο σε όλα τα τμήματα λειτουργίας των ξενοδοχείων και κυμαίνεται από 21% έως 24%.
Η έλλειψη προσωπικού στην αιχμή της σεζόν υπήρχε και σε προηγούμενες χρονιές, ειδικά σε πολλά νησιά και απομακρυσμένες περιοχές, αλλά οξύνθηκε σε μεγάλο βαθμό λόγω της πανδημίας. Η συνολική αντιμετώπισή του, καθώς και η ανάδειξη των δυνατοτήτων απασχόλησης στον τομέα, αποτελούν πρώτης προτεραιότητας θέματα για τον ελληνικό τουρισμό, προκειμένου να διατηρήσει το υψηλό επίπεδο εξυπηρέτησης και φιλοξενίας, το ισχυρότερο, ίσως, σημείο υπεροχής του σε σχέση με τον ανταγωνισμό.
Απασχόληση και ελλείψεις ανά ειδικότητα
Το 50% του συνόλου των θέσεων εργασίας που δεν καλύφθηκαν, σχεδόν 26.500 θέσεις, αντιστοιχούν στις ειδικότητες: Καμαριέρα, Υποδοχή, Σερβιτόρος, Βοηθός Σερβιτόρου, Λαντζέρης, Μπαρ και Τεχνική Υποστήριξη / Συντήρηση.
Ειδικότερα, οι μεγαλύτερες ελλείψεις παρουσιάζονται σε Καμαριέρες (7.303 κενές θέσεις / 14% του συνόλου των ελλείψεων και 19% επί του συνόλου των θέσεων που προβλέπονται στα οργανογράμματα για τη συγκεκριμένη ειδικότητα), σε Σερβιτόρους (5.027 / 9% των ελλείψεων και 23% των αντίστοιχων προβλεπόμενων θέσεων), σε Βοηθούς Σερβιτόρου (3.883 / 7% των ελλείψεων και 24% των αντίστοιχων προβλεπόμενων θέσεων) και σε Υποδοχή (3.638 / 7% των ελλείψεων και 17% των προβλεπόμενων θέσεων). Ακολουθούν οι εργαζόμενοι στα Μπαρ (2.389 / 4% και 23% αντίστοιχα), Λαντζέρης (2.244 / 4% και 21% αντίστοιχα) και Τεχνική Υποστήριξη / Συντήρηση (1.988 / 4% και 21% αντίστοιχα).
Η ειδικότητα με τη μεγαλύτερη ποσοστιαία έλλειψη σε σχέση με τις προβλεπόμενες θέσεις είναι Sommelier (47% ή 284 άτομα), ακολουθούμενη από Βοηθό Receptionist (39% / 1.861), Στέλεχος Marketing (36% / 1.192) και Στέλεχος Guest Relations (35% / 1.037).
Από πλευράς τμημάτων, οι περισσότερες ελλείψεις είναι στο F&B (13.647 / 26% του συνόλου των ελλείψεων και 24% των αντίστοιχων προβλεπόμενων θέσεων) και στο Housekeeping (12.982 / 24% και 21% αντίστοιχα) και ακολουθούν Front Office (8.809 / 17% και 22% αντίστοιχα) και Κουζίνα (8.748 / 16% και 22% αντίστοιχα). Το 50% των συνολικών ελλείψεων προσωπικού καταγράφηκε στα τμήματα F&B και Housekeeping.
Από το σύνολο των 10.050 ξενοδοχείων που υπάρχουν στην Ελλάδα, το 38% (3.780 ξενοδοχεία) εμφανίζει έλλειψη σε τουλάχιστον μία θέση Kαμαριέρας, το 30% (3.027 ξενοδοχεία) σε Receptionist, το 27% (2.751 ξενοδοχεία) σε Σερβιτόρο και το 18% σε Bοηθό Σερβιτόρου (1.811 ξενοδοχεία) και Barista (1.800 ξενοδοχεία).
Οι κενές θέσεις εργασίας ανά κατηγορία και μέγεθος ξενοδοχείου
Οι κατηγορίες 4 και 5 αστέρων αντιπροσωπεύουν το 56% του συνόλου των θέσεων βάσει οργανογράμματος ‒ 68.175 και 67.147 αντίστοιχα. Οι περισσότερες ελλείψεις προσωπικού παρατηρούνται στα 4 αστέρων (14.641, 27% των συνολικών ελλείψεων) και στα 3 αστέρων ξενοδοχεία (13.687, 26%). Τα 5 αστέρων ξενοδοχεία παρουσιάζουν τις ποσοστιαία λιγότερες ελλείψεις (17%) σε σχέση με τις ανάγκες τους, ενώ τα 2 και 3 αστέρων τις ποσοστιαία περισσότερες ελλείψεις (25% και 26% αντίστοιχα).
Σε απόλυτα νούμερα οι περισσότερες ελλείψεις (17.107 θέσεις εργασίας ή 32% του συνόλου) παρουσιάζονται στα Μικρά ξενοδοχεία (21-50 δωμάτια) και ακολουθούν με μικρή διαφορά τα Μεγάλα (>101 δωμάτια) με 16.456 / 31% του συνόλου. Όμως, αναλογικά με τις θέσεις στα οργανογράμματά τους, τα Μικρά ξενοδοχεία παρουσιάζουν το υψηλότερο ποσοστό ελλείψεων (26%) και τα Μεγάλα το χαμηλότερο (18%).
Η εικόνα στα συνεχούς και εποχικής λειτουργίας ξενοδοχεία
Οι ελλείψεις προσωπικού στα ξενοδοχεία εποχικής λειτουργίας (40.872 θέσεις εργασίας ή 77% των συνολικών ελλείψεων) είναι περίπου 3,5 φορές υψηλότερες των ξενοδοχείων συνεχούς λειτουργίας (12.376 θέσεις ή 23% των συνολικών ελλείψεων). Δεν υπάρχει, ωστόσο, ουσιαστική διαφορά στο ποσοστό ως προς τις ανάγκες / οργανόγραμμα, που είναι 22% στα εποχικής έναντι 21% στα συνεχούς, λόγω του ότι τα εποχικής λειτουργίας απασχολούν –στην αιχμή της σεζόν– περίπου 3,5 φορές περισσότερους εργαζόμενους (183.919 ή 75% του συνόλου για τα εποχικής λειτουργίας και 60.205 ή 25% για τα συνεχούς λειτουργίας). Από την άλλη πλευρά, είναι αναλογικά περισσότερες οι περιπτώσεις των ξενοδοχείων εποχικής λειτουργίας που παρουσιάζουν κάποια έλλειψη, πιθανώς λόγω του ότι διαθέτουν ελάχιστο μόνιμο προσωπικό και πρέπει να προβούν σε (επανα)προσλήψεις στην αρχή της κάθε σεζόν.
Οι ελλείψεις ανά γεωγραφική περιοχή
Στη Κεντρική Ελλάδα δεν καλύφθηκαν περίπου 1 στις 3 θέσεις εργασίας, σε Ιόνιο, Β. Αιγαίο, Ήπειρο και Θεσσαλία περίπου 1 στις 4, στις περιοχές Ν. Αιγαίο, Κρήτη, Πελοπόννησο, Μακεδονία και Θράκη περίπου 1 στις 5 και στην Αττική περίπου 1 στις 7 θέσεις εργασίας.
Αναλυτικότερα, το 25% των συνολικών ελλείψεων (13.373 κενές θέσεις εργασίας) καταγράφηκε στο Ν. Αιγαίο, το 19% (10.183 θέσεις) στην Κρήτη, το 16% (8.295 θέσεις) στην Μακεδονία -Θράκη και το 13% (7.106 θέσεις) στα Ιόνια νησιά.
