Εντός 2020, Κύπρος και Ελλάδα απέτυχαν στην επιβολή ουσιαστικών ευρωπαϊκών κυρώσεων στην Τουρκία. Λόγω δε και του ανισοζυγίου δυνάμεων, η επεκτατικότητα του ισλαμοφασιστικού τουρκικού καθεστώτος θα συνεχιστεί και στο 2021. Επειδή η επιβολή σοβαρών οικονομικών και εμπορικών κυρώσεων προϋποθέτει ομοφωνία των κρατών-μελών, μερικά κράτη με ισχυρότερη την Γερμανία, εμποδίζουν την επιβολή κυρώσεων εφόσον υπερτερούν δικά τους συμφέροντα (π.χ. οικονομικά, πολιτικά) ενώ για εμάς διακυβεύεται η επιβίωση μας. Μόνο αν τεθούν ενώπιον διλημμάτων με ουσιαστική πολιτική πίεση/κόστος, δυνατόν να παραμεριστούν αυτά τα συμφέροντα και να προσδοκούμε σε ουσιαστικές κυρώσεις στην Τουρκία. Εντούτοις, τέτοιο πράγμα δεν υπήρξε, αλλά ο Κύπριος Πρόεδρος εξέφρασε πρόσφατα την «απόλυτη ικανοποίησή του»!
Απέναντι σε αυτή την πραγματικότητα, οι εισηγήσεις από αρμόδιους πολιτικούς μας, που δραστηριοποιούνται σε ευρωπαϊκό επίπεδο, περιορίζονται σε γενικολογίες π.χ. «τα συμφέροντα καθορίζουν τις θέσεις των κρατών», «η ΕΕ θα πρέπει να καταλάβει το πρόβλημα…». Αυτά δεν προσθέτουν κάτι ουσιαστικό και, ειδικά όταν προβάλλονται ως να αποτελούν απόσταγμα σοφίας, αποκαλύπτουν την απουσία ορθολογισμού. Το ζητούμενο είναι πώς εμείς διαμορφώνουμε το περιβάλλον, για να κινηθεί η ΕΕ προς την σωστή κατεύθυνση. Ενόσω εξαντλούμαστε στο «πρέπει η ΕΕ να καταλάβει το πρόβλημα», σημαίνει ότι εμείς δεν αντιλαμβανόμαστε το πρόβλημα και τις ευθύνες μας.
Το Διεθνές Δίκαιο αποτελεί πλεονέκτημα υπέρ του Ελληνισμού π.χ. τις προάλλες, η Τουρκία έμεινε απολύτως μόνη -απέναντι σε 152 χώρες- καταψηφίζοντας την Έκθεση του ΟΗΕ για το Δίκαιο της Θάλασσας. Εφόσον όμως υπερτερούν τα συμφέροντα, δεν πρόκειται να επικρατήσει στην περίπτωσή μας το Διεθνές Δίκαιο από μόνο του. Ούτε η «ΕΕ θα καταλάβει» από μόνη της, αφού κάθε κράτος-μέλος καταλαβαίνει τα δικά του συμφέροντα. Η πολιτική βάσει συμφερόντων δεν είναι αποκλειστικότητα της ΕΕ απέναντι στην Τουρκία, αλλά πολιτικός ορθολογισμός που επιβάλλει ότι για να ανατραπούν τα επιμέρους κρατικά συμφέροντα, απαιτείται ανάλογη στρατηγική. Τα παρακάλια δεν διαμορφώνουν τις διεθνείς σχέσεις, ούτε ανατρέπουν υφιστάμενα συμφέροντα. Ιδιαίτερα, οι επιδιώξεις του ισλαμοφασίστα Ερντογάν δεν ανατρέπονται με παρακάλια «να πείσουμε την Τουρκία να λύσει το Κυπριακό», ούτε και σε συνεργασία μαζί του. Ποιος θα πρότεινε ως ορθολογιστικό τρόπο αντιμετώπισης του Χίτλερ, να τον πείσουμε για το δίκαιο ή να συνεργαστούμε μαζί του;
Υπάρχει όμως και η πολιτική του ορθολογισμού. Η επιδίωξη λύσης στο Κυπριακό στο συμφωνημένο πλαίσιο εντός της ΕΕ, η συμμαχία με δυνάμεις στα κατεχόμενα με ίδια αντίληψη, η ενίσχυση παντοιοτρόπως της Κυπριακής Δημοκρατίας με πρώτιστο την αμυντική ισχύ (η οποία, ως γνωστό, εγκαταλείφθηκε, γεγονός που ο Πρόεδρος θεωρεί πλεονέκτημα, γιατί… ανίσχυροι αποφεύγουμε την σύγκρουση!), η συμμαχία Κύπρου-Ελλάδας με κράτη εντός και εκτός ΕΕ, ιδιαίτερα με την Γαλλία, που αναζητά ηγετικό γεωπολιτικό ρόλο στην Αν. Μεσόγειο, είναι πολιτικές που αλληλο-ενισχύονται και δεν αλληλο-αποκλείονται.
Κώστας Μαυρίδης, Ευρωβουλευτής ΔΗΚΟ (S&D), Πρόεδρος Πολιτικής Επιτροπής για την Μεσόγειο
costas.mavrides@europarl.europa.eu
