ASSOCIATED PRESS
Τελικά κάποια πράγματα στην ΕΕ δεν φαίνεται να συμβιβάζονται με αυτά που η ίδια η ΕΕ θέλει να διαμορφώσει ως πραγματικότητα. Γιατί ιστορικά μπορεί η ΕΕ να διακρίνεται για την ικανότητα της να συνθέτει μέσα από τις διαφωνίες αλλά εν προκειμένω μάλλον πέτυχε να ακυρώσει μια καίρια πρωτοβουλία της για να διασώσει την συνέχιση της πορείας της με ατέλειες που η ίδια η ΕΕ παραδέχεται (εξού και η ακυρωθείσα πρωτοβουλία – αναρωτιέται λοιπόν κανείς ποια η σκοπιμότητα της πρωτοβουλίας…).
Διαβάστε επίσης: Συμφωνία στη Σύνοδο Κορυφής για τα 2 τρις αλλά με συμβιβασμούς σε θέματα Κράτους Δικαίου
Πιο συγκεκριμένα, ο συμβιβασμός που φαίνεται να πέτυχε η Γερμανική προεδρία στο θέμα του βέτο Πολωνίας-Ουγγαρίας για το ΠΔΠ 2021-2027 και το Ταμείο Ανάκαμψης μπορεί να αποδοθεί με μια μόνο φράση: «ο σκοπός αγιάζει τα μέσα»… Και εν προκειμένω σκοπός ήταν η διασφάλιση της έγκρισης του Ταμείου Ανάκαμψης και της ομαλής δημοσιονομικής λειτουργίας της ΕΕ με την έγκριση του ΠΔΠ 2021-2027. Τα μέσα ήταν η προσωρινή (με πολλά ερωτηματικά) εγκατάλειψη του μηχανισμού σύνδεσης της τήρησης των αρχών του κράτους δικαίου με τη χρηματοδότηση από τον προϋπολογισμό της ΕΕ και μάλιστα όχι με συγκεκριμένο χρονικό ορίζοντα αλλά υπό τον όρο της διερεύνησης της νομιμότητας (;!) των σχετικών διατάξεων από το Δικαστήριο της ΕΕ.
Τα συμπεράσματα αυτής της εξέλιξης μπορούν να τεθούν ως εξής:
Σε γενικό επίπεδο:
1) Η Ουγγαρία και η Πολωνία απέδειξαν ότι τελικά υπάρχουν τρωτά σημεία στο σύστημα λήψης αποφάσεων της ΕΕ, το οποίο δημιουργεί προϋποθέσεις ομηρίας της πορείας της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, καθώς σήμερα το διακύβευμα ήταν το Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο 2021-2027 και το Ταμείο Ανάκαμψης, αύριο μπορεί να είναι οι ποσοστώσεις εγγυημένων τιμών στην Κοινή Αγροτική Πολιτική, μεθαύριο η κλείδα κατανομής πόρων στην Ευρωπαϊκή Πολιτική Συνοχής, κλπ (δημιουργείται η προοπτική για ένα κακό «γαϊτανάκι» τέτοιων συμβιβασμών)
2) Η ΕΕ αποδεικνύει – για μια ακόμη ίσως φορά – ότι τελικά δεν μπορεί να αρθεί στο ύψος της υπεράσπισης αρχών τις οποίες η ίδια έχει αναδείξει ως θεμελιώδεις για τη λειτουργία της, και ίσως να πρέπει να προβληματιστεί καθώς έτσι δείχνει να επαναπροσανατολίζεται στην αρχική της αποστολή ως μια μεγάλη κοινή/ενιαία αγορά που λειτουργεί ως μηχανισμός αναδιανομής χρηματοδοτήσεων, γιατί οι αναφορές σε αρχές και αξίες αρχίζουν να χάνουν το νόημα τους…
3) Στην ΕΕ η ποικιλία των θεμάτων προς διαπραγμάτευση δημιουργεί προϋποθέσεις ανταλλαγής συμβιβασμών (quid pro quo) καθώς ποιος μπορεί να μην σκεφτεί μια τέτοια διαδικασία μεταξύ Γερμανίας, Πολωνίας και Ουγγαρίας, όταν η πρώτη ”ρίχνει τόσο πολύ νερό” στην πρωτοβουλία της προστασίας του κράτους δικαίου υπέρ των δυο άλλων, οι οποίοι με τη σειρά τους τάσσονται υπέρ της Γερμανικής θέσης περί μη επιβολής κυρώσεων (ή επιβολής πολύ ήπιων κυρώσεων) στην Τουρκία για τη συμπεριφορά της στην Ανατολική Μεσόγειο;
Σε ειδικό επίπεδο:
Ο όρος του ελέγχου από το Δικαστήριο της ΕΕ της νομιμότητας του μηχανισμού δημοσιονομικής προστασίας του κράτους δικαίου στην ΕΕ (δηλαδή – αναρωτιέται κάποιος – της συμβατότητας του με τις Συνθήκες) δηλώνει έμμεση πλην σαφή αποδοχή των ισχυρισμών της Ουγγαρίας και της Πολωνίας ότι το θέμα δεν ήταν απλώς υποκειμενικό/πολιτικό (ένα πείσμα δυο ηγετών) αλλά δομικό/θεσμικό/νομικό που πλήττει την ευρωπαϊκή δικαιοταξία… Κι αν ακόμη στο τέλος το Δικαστήριο της ΕΕ αποφανθεί υπέρ της νομιμότητας του μηχανισμού, ο σπόρος της αμφισβήτησης έχει τεθεί και αυτό θα έχει αρνητική επίπτωση στην όποια λειτουργία του και την αποτελεσματικότητα της, όποτε κι αν ενεργοποιηθεί.
