AntonioGuillem via Getty Images
Παρά τις προβλέψεις για μεγάλη ύφεση της οικονομικής δραστηριότητας σε ολόκληρη την Ευρώπη και ασφαλώς και στην Ελλάδα, η αύξηση του ποσοστού ανεργίας στην Ε.Ε. των 27 αλλά και στην Ευρωζώνη το 2020 αποδεικνύεται χαμηλότερη σε σχέση με την αντίστοιχη της προηγούμενης οικονομικής κρίσης του 2009. Επιπρόσθετα, στην Ελλάδα, τη Γαλλία, την Ιταλία και την Πολωνία καταγράφεται μείωση αντί για αύξηση του ποσοστού ανεργίας ΤΟ 2020, σύμφωνα με τα στοιχεία της Eurostat.
Σύμφωνα με εκτιμήσεις αυτή η «μαγική εικόνα» αποδίδεται αφενός στα κυβερνητικά μέτρα στήριξης τόσο στην Ελλάδα, όσο και στην Ευρώπη – που συγκρατούν ως ένα βαθμό τις θέσεις εργασίας, και αφετέρου στο γεγονός ότι ένα ποσοστό των ανέργων εξαιτίας των φυσικών περιορισμών της πανδημίας μεταπήδησε στον μη ενεργό πληθυσμό. Με αυτόν τον τρόπο, παρά τη βαθιά ύφεση, συγκρατήθηκε, προς το παρόν τουλάχιστον, η αύξηση του ποσοστού ανεργίας.
Επίκαιρη ανάλυση του τμήματος μελετών της Eurobank, ωστόσο, αναφέρει η ύφεση το 2020 αποτυπώνεται στα στοιχεία των συνολικών ωρών εργασίας. Στην περίπτωση της ελληνικής οικονομίας, ο μέσος όρος (ανά τρίμηνο) των συνολικών ωρών εργασίας μειώθηκε σε ετήσια βάση κατά -12,4% (-8,4% στην Ευρωζώνη) την περίοδο Ιανουαρίου-Σεπτεμβρίου 2020. Από την άλλη πλευρά, η μέση μείωση των απασχολούμενων ατόμων διαμορφώθηκε σε σχετικά χαμηλά επίπεδα (-0,8% σε ετήσια βάση).
Βασισμένη σε στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ και στη μηνιαία έρευνα εργατικού δυναμικού, η ανάλυση καταγράφει ότι η μείωση των συνολικών ωρών εργασίας αποτυπώνεται κυρίως στη συρρίκνωση των ωρών εργασίας ανά απασχολούμενο. Συγκεκριμένα, ο μέσος όρος ανά τρίμηνο διαμορφώθηκε στις 523,9 ώρες από 593,7 το αντίστοιχο διάστημα του 2019 (-11,8% ). Το εν λόγω αποτέλεσμα προκύπτει κυρίως από το γεγονός ότι οι απασχολούμενοι σε καθεστώς αναστολής σύμβασης εργασίας δεν συνεισέφεραν στις συνολικές ώρες εργασίας.
Βάσει της παραπάνω ταυτότητας αποδεικνύεται ότι η μεταβολή των συνολικών ωρών εργασίας (μαζί με την παραγωγικότητα της εργασίας προσδιορίζουν τον ρυθμό μεγέθυνσης μιας οικονομίας) δεν εξαρτάται μόνο από την πορεία του ποσοστού ανεργίας αλλά και από την πορεία του εργατικού δυναμικού και των ωρών εργασίας ανά απασχολούμενο. Επιπρόσθετα, σε όρους μακροχρόνιας περιόδου, δείχνει ότι σε καθεστώς ισόρροπης ανάπτυξης (balanced growth path), η μόνη πηγή αύξησης των συνολικών ωρών εργασίας είναι η ενίσχυση του εργατικού δυναμικού. Συνεπώς, το δημογραφικό πρόβλημα που αντιμετωπίζει η Ελλάδα (και άλλες χώρες) επηρεάζει αρνητικά το εργατικό δυναμικό, τις συνολικές ώρες εργασίας και ως εκ τούτου το σύνολο της παραγωγής της οικονομίας.
