Η συμφωνία υπεγράφη, το Κοινό Συντονιστικό Κέντρο στην Κωνσταντινούπολη λειτουργεί από την Τετάρτη και Κίεβο και Άγκυρα δηλώνουν πως οι πρώτες εξαγωγές σιτηρών από την Ουκρανία μπορούν να αρχίσουν από ώρα σε ώρα από τα λιμάνια Τσορνομόρσκ, Γioύζνι (στην περιφέρεια της Οδησσού) και αυτό της πόλης της Οδησσού.
Ωστόσο, ναυτιλιακές εταιρείες γενικότερα φαίνονται αρκετά διστακτικές να στείλουν τα πλοία τους στα ουκρανικά λιμάνια αξιολογώντας το ρίσκο ως αρκετά υψηλό παρά τις ”μέγιστες δυνατές” διαβεβαιώσεις που δίνονται για την ασφάλεια των νηοπομπών που θα διασχίζουν την Μαύρη Θάλασσα.
Οι ενδοιασμοί τους, σχετίζονται πρωτίστως με τις νάρκες που έχει τοποθετήσει η Ουκρανία γύρω από τους λιμένες ως μέσο αποτροπής των ρωσικών δυνάμεων του Πολεμικού Ναυτικού.
Κάποιες από αυτές, όπως έχει αναφερθεί και το προηγούμενο διάστημα παρασύρονται στα νερά της Μαύρης Θάλασσας φτάνοντας έως την Τουρκία και τον Βόσπορο.
Φυσικά και ο πρόσφατος ρωσικός βομβαρδισμός στην Οδησσό, δεν βοήθησε στο να κατευναστούν αυτές οι καθ′ όλα βάσιμες ανησυχίες.
Δεδομένου ότι σε πρώτη τουλάχιστον φάση, η συμφωνία των τριών χωρών (Ουκρανίας, Ρωσίας, Τουρκίας) και του ΟΗΕ έχει ισχύ 120 ημερών-αν υποθέσουμε πως αυτή θα τηρηθεί – η διεθνής κοινότητα θέλει να εκμεταλλευτεί κατά το δυνατό το διάστημα αυτό για να ξεμπλοκάρει το σύνολο των περίπου 20εκατ. τόνων σιτηρών που βρίσκονται στην Ουκρανία.
Η ταχεία αποδέσμευσή τους δεν αφορά μόνο τις ανησυχίες για την τήρηση ή πιθανή μη ανανέωσης της συμφωνίας αλλά και την ανάγκη για άμεση μείωση των τιμών παγκοσμίως ενώ για κάποια κράτη είναι ζήτημα ακόμη πιο ζωτικής σημασίας. Χώρες της Αφρικής, της Μέσης Ανατολής και της Νότιας Ασίας, ήδη αντιμετωπίζουν ελλείψεις τροφίμων και, σε ορισμένες περιπτώσεις, λιμό.
Για να εξέλθει όμως από την εμπόλεμη χώρα αυτή η ποσότητα σε διάστημα τεσσάρων μηνών θα πρέπει να τέσσερα με πέντε μεγάλα πλοία χύδην φορτίου να παραλαμβάνουν εμπόρευμα από τα λιμάνια της χώρας καθημερινά. Άρα απαιτείται ένα σημαντικός αριθμός πλοίων.
″Πρέπει να δουλέψουμε πολύ σκληρά για να κατανοήσουμε τις λεπτομέρειες για το πώς θα λειτουργήσει όλο αυτό πρακτικά”, δήλωσε σύμφωνα με το Associated Press, ο Γκι Πλάτεν, γενικός γραμματέας του Διεθνούς Επιμελητηρίου Ναυτιλίας, που εκπροσωπεί εθνικές ενώσεις πλοιοκτητών που αντιπροσωπεύουν περίπου το 80% του παγκόσμιου εμπόρου στόλου.
”Μπορούμε να είμαστε βέβαιοι, να εγγυηθούμε την ασφάλεια των πληρωμάτων; Τι θα γίνει με τις νάρκες; Μεγάλη αβεβαιότητα και άγνωστοι παράμετροι”.
NurPhoto via Getty Images
″Ο πρωταρχικός κίνδυνος που αντιμετωπίζουμε θα είναι προφανώς οι νάρκες”, δηλώνει από την πλευρά του ο Μούντο Αντερσον, επικεφαλής των υπηρεσιών πληροφοριών και ιδρυτικός συνεργάτης της Dryad. Η συμβουλευτική εταιρεία ναυτιλιακής ασφάλειας συνεργάζεται με ασφαλιστές και μεσίτες για να αξιολογήσει τους κινδύνους που θα μπορούσαν να αντιμετωπίσουν τα πλοία.
Βέβαια, ο υπουργός Άμυνας της Τουρκίας, Χουλουσί Ακάρ κατά τα εγκαίνια του Κοινού Συντονιστικού Κέντρου την Τετάρτη, δήλωσε πως δεν απαιτείται άμεσα απομάκρυνση των ναρκών που είναι ποντισμένες γύρω από τους ουκρανικούς λιμένες.
Στο μεταξύ πάντως, πλοιοκτήτες, οι ναυλωτές και οι ασφαλιστικές εταιρείες, πασχίζουν να κατανοήσουν πως θα υλοποιηθεί η συμφωνία και αξιολογήσουν οι ίδιοι τους κινδύνους.
Αρκετοί εκτιμούν πως σε ό,τι αφορά το θέμα της διάθεσης πλοίων για την εξαγωγή των σιτηρών, τελικά ίσως όλα να εξαρτηθούν από της στάση που θα κρατήσουν οι εταιρείες ασφάλισης πλοίων και το πως θα διαμορφωθούν οι χρεώσεις δεδομένου του υψηλού ρίσκου.
NurPhoto via Getty Images
Όπως λέει η Μισέλ Βάις Μπόκμαν, αναλύτρια σε θέματα ναυτιλίας και εμπορευμάτων στην Lloyd’s List, τα πλοία έχουν συνήθως πλήρωμα 20-25 ατόμων ″Δεν μπορείς να διακινδυνεύσεις αυτές τις ζωές χωρίς κάτι συγκεκριμένο και αποδεκτό από τους πλοιοκτήτες και τους ναυλωτές τους για τη μετακίνηση σιτηρών”, είπε.
Γενικότερα λοιπόν τα θέματα ασφάλειας δεν φαίνεται να έχουν επιλυθεί με πειστικό τουλάχιστον τρόπο για τους κλάδους της ναυτιλίας και ναυτασφάλισης τόσο λόγω των ναρκών όσο και λόγω ενός πιθανού ρωσικού πλήγματος.
Επίσης, ακόμη και εάν οι εγγυήσεις ήταν πιο ισχυρές, που τώρα εκτιμάται πως δεν είναι, τα λιμάνια της Ουκρανίας και η θαλάσσια περιοχή πέριξ αυτών είναι μια εμπόλεμη ζώνη που όλα αλλάζουν από την μια στιγμή στην άλλη, με ό,τι αυτό συνεπάγεται.
Ένα πρόσθετο για παράδειγμα ρίσκο είναι ένας πιθανός ο εγκλωβισμός πλοίων στα ουκρανικά λιμάνια, με ανυπολόγιστο κόστος.
Ήδη στα τρία λιμάνια που περιλαμβάνονται στην συμφωνία της Κωνσταντινούπολης έχουν εγκλωβιστεί το προηγούμενο διάστημα: 13 πλοία μεταφοράς χύμα φορτίου και φορτηγά- πλοία στο Τσορνομόρσκ, έξι στο λιμάνι της Οδησσού και τρία στο Γιούζνι όπως αναφέρει το Lloyd’s List Intelligence.
Ορισμένα από αυτά τα πλοία μπορεί να έχουν ακόμη διαθέσιμα πληρώματα που θα μπορούσαν να κινητοποιηθούν για γίνουν οι πρώτες εξαγωγές σιτηρών
