«Η ελληνική οικονομία ανέκαμψε δυναμικά από την πανδημία, λόγω της ισχυρής εγχώριας ζήτησης και του τουρισμού», αναφέρει για την Ελλάδα, η ετήσια έκθεση του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας (ESM) για το 2021, που εγκρίθηκε στο Λουξεμβούργο, από τη Σύνοδο του Συμβουλίου Διοικητών του Μηχανισμού.
Ειδικότερα, η έκθεση του ESM επισημαίνει ότι η οικονομική δραστηριότητα της Ελλάδας αυξήθηκε κατά 8,3% το 2021, ανακτώντας ουσιαστικά τις απώλειες παραγωγής που καταγράφηκαν το προηγούμενο έτος, λόγω των επιπτώσεων του Covid-19. Τα νοικοκυριά και οι επιχειρήσεις χρησιμοποίησαν συσσωρευμένες αποταμιεύσεις για να τονώσουν την κατανάλωση και τις επενδύσεις και ο τουρισμός αυξήθηκε. Χάρη στην ταχεία ανάπτυξη, ο λόγος χρέους προς ΑΕΠ μειώθηκε στο 193,3% του ΑΕΠ από 206,3%.
Επισημαίνεται, επίσης, ότι το μεγάλο πακέτο δημοσιονομικής στήριξης της κυβέρνησης στήριξε τα εισοδήματα και την απασχόληση καθ′ όλη τη διάρκεια του έτους. «Η κυβέρνηση παρείχε εκτεταμένη υποστήριξη σε νοικοκυριά, εργαζόμενους και επιχειρήσεις, με ένα από τα μεγαλύτερα προαιρετικά δημοσιονομικά πακέτα στη ζώνη του ευρώ».
Σχετικά με τις συνθήκες κρατικής χρηματοδότησης της Ελλάδας, ο ESM τονίζει ότι «παρέμειναν ευνοϊκές καθ′ όλη τη διάρκεια του έτους». Υπερεκτέλεσε το σχέδιο χρηματοδότησης για το 2021, αντλώντας 14 δισεκατομμύρια ευρώ από τις αγορές και διατήρησε ένα απόθεμα μετρητών που κάλυπτε τις ακαθάριστες χρηματοδοτικές ανάγκες τους επόμενους 12 μήνες. Εν μέσω ισχυρής ζήτησης από τους επενδυτές, τα spreads υποχώρησαν στα χαμηλότερα επίπεδά τους από την κρίση του δημόσιου χρέους, πριν διευρυνθούν μέτρια αργότερα μέσα στο έτος.
Για τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια (NPLs) των τραπεζών, o ESM τονίζει ότι οι τράπεζες μείωσαν περισσότερο από το μισό το συνολικό τους δείκτη στο 12,8% μέχρι το τέλος του 2021. Οι πωλήσεις NPLs και οι τιτλοποιήσεις υποστηρίζονται από το σχέδιο προστασίας περιουσιακών στοιχείων Hercules που υποστηρίζεται από την κυβέρνηση και την ισχυρή ζήτηση των επενδυτών. Ωστόσο, το υπερκείμενο του ιδιωτικού χρέους παραμένει, υπογραμμίζοντας την ανάγκη για ένα αποτελεσματικό πλαίσιο ενίσχυσης. Η τραπεζική δανειοδοτική δραστηριότητα ήταν επιφυλακτική, αποτυγχάνοντας να αντικατοπτρίσει τη δυναμική ανάκαμψη στην υπόλοιπη οικονομία.
Όσον αφορά τις μεταρρυθμιστικές δεσμεύσεις της Ελλάδας, ο ESM διαπιστώνει πρόοδο στην εφαρμογή τους και ως αποτέλεσμα, η Ελλάδα έλαβε την πέμπτη και την έκτη δόση εξαμηνιαίων μέτρων ελάφρυνσης του χρέους που υπόκεινται σε πολιτική συνολικού ύψους 1,5 δισεκατομμυρίων ευρώ. Οι ευνοϊκοί όροι δανεισμού του ESM και του EFSF παρείχαν επίσης εξοικονόμηση προϋπολογισμού που εκτιμάται σε περίπου 8 δισεκατομμύρια ευρώ το 2021.
Η Ελλάδα εκπλήρωσε πολλά σημαντικά ορόσημα στο πρόγραμμα συνολικής μεταρρύθμισής της όπως: την περαιτέρω πρόοδο στην ιδιωτικοποίηση, ιδίως στο Ελληνικό, και την υιοθέτηση ενός φιλόδοξου στρατηγικού σχεδίου για την ενίσχυση της διακυβέρνησης στις κρατικές επιχειρήσεις και τη βελτίωση της χρηματοοικονομικής πειθαρχίας. Ωστόσο, ορισμένες μεταρρυθμιστικές προσπάθειες αντιμετώπισαν καθυστερήσεις και οπισθοδρομήσεις, όπως το σχέδιο μείωσης των μη συνταξιοδοτικών οφειλών στο μηδέν το 2021.
Ο ESM επισημαίνει ότι η Ελλάδα απολαμβάνει μια άνετη θέση ρευστότητας, σταθερή πρόσβαση στην αγορά, χαμηλές χρηματοδοτικές ανάγκες που αντικατοπτρίζουν μια μακρά μέση ωριμότητα και σημαντική οικονομική στήριξη από το Ταμείο Ανάκαμψης (NGEU). Όμως, μακροπρόθεσμα, η Ελλάδα παραμένει ευάλωτη λόγω των μακροοικονομικών ανισορροπιών, ιδιαίτερα του πολύ υψηλού δημόσιου χρέους της, καθώς και του επίμονου επενδυτικού κενού, της χαμηλής παραγωγικότητας και του υψηλού επιπέδου μη εξυπηρετούμενων δανείων. «Για να διορθώσει αυτές τις αδυναμίες, η Ελλάδα έχει ξεκινήσει ένα φιλόδοξο ταξίδι εκσυγχρονισμού της οικονομίας της», αναφέρει ο ESM, σημειώνοντας ότι οι μεταρρυθμιστικές προτεραιότητες περιλαμβάνουν την αντιμετώπιση μακροχρόνιων αδυναμιών στις υποδομές, στην εκπαίδευση και τις δεξιότητες και στη δημόσια διοίκηση, συμπεριλαμβανομένου του συστήματος δικαιοσύνης.
Τέλος, επισημαίνεται ότι ο πόλεμος στην Ουκρανία ρίχνει σκιές στις οικονομικές προοπτικές για την Ελλάδα. «Το μέγεθος των επιπτώσεων μένει να φανεί, αλλά η Ελλάδα μπορεί να επηρεαστεί δεδομένης της εξάρτησής της από τον τουρισμό και από τις εισαγωγές ρωσικού πετρελαίου και φυσικού αερίου», καταλήγει η έκθεση του ESM.
