Απ’ την ουκρανική περιπέτεια όλοι θα χάσουν, Ρώσσοι, Αμερικάνοι, Κινέζοι, Άραβες, Ινδοί. Στην καλύτερη περίπτωση θα στραπατσαριστούν κάποιοι κλάδοι της οικονομίας τους και οι πολίτες τους από την αβεβαιότητα και τον πληθωρισμό. Όλοι όμως θα κερδίσουν και κάτι: εδάφη ή έναν λευκοπλάστη γοήτρου, μάντρωμα των συμμάχων ή καλύτερες τιμές για την πραμάτεια τους, πολιτικό χρόνο και χώρο, χρήσιμους αντιπερισπασμούς, πολύτιμη γνώση του αυριανού αντιπάλου.
Ακόμη και η ακρωτηριαζόμενη Ουκρανία ίσως κάτι κερδίσει. Για πρώτη φορά στην ιστορία της θα γίνει ένα βιώσιμο εθνικό κράτος κι όχι ένα πολυεθνικό υβρίδιο χωρίς σαφή ταυτότητα και ιστορία.
Οι μόνοι που έχουν μόνον να χάσουν, είναι οι Ευρωπαίοι. Την έτσι κι αλλιώς ανάπηρη πολιτική τους αυτονομία, αφού η ήπειρος θα προσδεθεί ακόμη σφιχτότερα στο άρμα της Ουάσιγκτον. Την ιστορική και ψυχική ενότητα του πολιτισμού τους, που δεν νοείται βέβαια χωρίς την κεφαλαιώδη και πανταχόθεν βαλλόμενη πλέον ρωσσική συνιστώσα της. Και βεβαίως την οικονομική τους ευημερία. Δεκαετή (!) οικονομική ύφεση που θα κορυφωθεί μετά από δεκαοκτώ μήνες προβλέπουν ορισμένοι ειδήμονες για τη Γερμανία, αν κλείσουν οι στρόφιγγες του φυσικού αερίου. Ολόκληροι κλάδοι, όπως οι χημικές βιομηχανίες, θα κατεβάσουν ρολά, σχολεία, νοσοκομεία, δημόσιες υπηρεσίες θα έχουν πρόβλημα θέρμανσης, θα έχουμε έκρηξη πληθωρισμού και μαζική ανεργία…
Για την Ελλάδα, προβλέψεις και νούμερα δεν έχω υπ’ όψη μου. Όμως αν αναλογιστεί κανείς ότι είμαστε επίσης εντυπωσιακά εξαρτημένοι από το ρωσσικό αέριο, και φυσικά από την τουριστική αγορά της κεντρικής και δυτικής Ευρώπης, μπορεί να υποθέσει ότι η ύφεση θα είναι βαρύτερη και διαρκέστερη.
Μερικοί ίσως νομίζουν ότι όλα αυτά είναι θυσία αναγκαία για να επιδείξουμε τη ”φιλελεύθερη” αλληλεγγύη μας στους δύσμοιρους Ουκρανούς. Ή για να προωθήσουμε την ”πράσινη” ενέργεια. Ας αναρωτηθούν καλύτερα αν στο τέλος αυτής της περιόδου θα έχουν απομείνει καθόλου ”φιλελεύθερες” και ”πράσινες” δυνάμεις στην Ευρώπη για να υπερηφανευτούν. Οι εκλογές στη Γαλλία θα μας δώσουν μια πρώτη απάντηση επ’ αυτού.
Το θέμα είναι αν όλοι αυτοί που ρητορεύουν από καθέδρας στο όνομα της Ευρώπης μπορούν να κάνουν έστω καν αυτό το ελάχιστο, να αναρωτηθούν. Διότι δεν είναι βέβαια αυτή η πρώτη αυτογελοιοποίηση της Γηραιάς Ηπείρου. Και το 2010-15 με την κρίση του ευρώ και το οικονομικό κραχ, και το 2015-16 με το μεταναστευτικό, και με το Μπρέξιτ και τώρα με το ουκρανικό, έχουμε το ίδιο, επίμονο, αυτοκαταστροφικό ηθικολογικό μοτίβο, τον ίδιο διχασμό μεταξύ του αβυσσαλέου μαύρου και του άσπιλου λευκού, μεταξύ του κόσμου των αγγέλων και του υποκόσμου των δαιμόνων.
Στο κραχ έφταιγαν τα τεμπέλικα τζιτζίκια του Νότου, και ο Βορράς βάλθηκε να τα σωφρονίσει με τον βούρδουλα και τα καψώνια. Στο μεταναστευτικό, φταίχτες ήταν οι «ρατσιστές» ιθαγενείς που δεν αναγνώριζαν τον ανθρώπινο πόνο και ήθελαν να κλείσουν τα σύνορα. (Είδαμε τώρα τα γυναικόπαιδα από την Ουκρανία και καταλάβαμε σε τι διαφέρει η βιομηχανία της διακίνησης από την πραγματική προσφυγιά…). Μήπως για το μεταναστευτικό δεν πετάξαμε και τη Βρετανία έξω από την Ένωση; Μια πρόσκαιρη εξαίρεση στην Οσία Ελευθέρα Κίνηση των Εργαζομένων, όπως ζητούσε ο Κάμερον, μας φαινόταν βλέπεις αδιανόητη… Τώρα στην Ουκρανία σπρώξαμε τους λαούς της στην αλληλοσφαγή (κι εμείς μείναμε απ’ έξω να τους επευφημούμε) αγωνιζόμενοι υπέρ της Ατελεύτητης Διευρύνσεως… του ΝΑΤΟ. Και κάνουμε ό,τι μπορούμε ώστε να μην υπάρξει η παραμικρή πιθανότητα περιορισμού του ολέθρου.
Όπου το μάτι σου γυρίσει, όπου κι αν δεις, που έλεγε και ο ποιητής, παντού ηθικολόγοι: μοραλιστές παραφουσκωμένοι από την ”ανωτερότητά” τους, les Idéologues όπως τους κορόιδευε ο Βοναπάρτης, νεοσυντηρητικοί, ουλτραφιλελεύθεροι, παλαιοαριστεροί κάθε είδους που είναι 1000% βέβαιοι πως οι παρωπίδες μέσα από τις οποίες βλέπουν τον κόσμο είναι ο ανοιχτός ορίζοντας, που θεωρούν ότι και η ελάχιστη δόση πραγματισμού, και η παραμικρή διάθεση συνεννόησης συνιστά εσχάτη προδοσία κατά του Ανθρώπου.
Πίσω τους, καλά κρυμμένοι και κινούντες τα νήματα, είναι οι πράγματι κερδισμένοι, εκείνοι οι ολίγοι και οι ολίγιστοι που χρόνια τώρα μας σέρνουν κυνικά ώς εδώ – από κρίση σε κρίση, από διχασμό σε διχασμό και από πόλεμο σε πόλεμο. Γιατί αυτοί είναι βέβαια οι αληθινοί ολιγάρχες, κι όχι οι σταμπαρισμένοι του Πούτιν. Όμως, όπως έλεγε και ο Παναγιώτης Κονδύλης, όταν τη θέση των πολιτικώς σκεπτόμενων παίρνουν οι περί ηθικής λαλούντες, πώς μπορεί να είναι η έκβαση διαφορετική; «Όσα ωφελούν τους ιδιοτελείς, τα προπαγανδίζουν οι αφελείς».
