Παραλείψεις και ευθύνες σε Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας, Περιφέρεια Αττικής, Δήμους, Πυροσβεστικής και Αστυνομία, καταλογίζει στην έκθεση του -που κατατέθηκε στον Εισαγγελέα Πρωτοδικών Αθηνών- ο τεχνικός σύμβουλος δύο οικογενειών οι οποίες έχασαν συγγενείς τους στην καταστροφική φωτιά στο Μάτι την 23η Ιουλίου, αντιστράτηγος ε.α. Ανδριανός Γκουρμπάτσης.
Αναδημοσίευση από reader.gr, του Κώστα Παπαδόπουλου
Ο κ. Γκουρμπάτσης, πρώην υπαρχηγός του Π.Σ., ολοκλήρωσε το πόρισμά του το οποίο παραδόθηκε στη Δικαιοσύνη, μέσω του δικηγόρου Αντώνη Φούσσα, προκειμένου να περιληφθεί στην προκαταρκτική εξέταση που βρίσκεται σε εξέλιξη. Αξίζει να σημειώσουμε ότι σύμφωνα με το πόρισμα του αντιστράτηγου ε.α. της Πυροσβεστικής «υπήρξε μεγάλο χρονικό διάστημα και συγκεκριμένα περίπου 30΄ λεπτά της ώρας από την εκκίνηση της πυρκαγιάς μέχρι και την κινητοποίηση των πρώτων πυροσβεστικών δυνάμεων».
Σύμφωνα με το πόρισμα των 77 σελίδων, «μια σειρά από σοβαρά εγκληματικά λάθη, ενέργειες, παραλείψεις, ολιγωρίες, πλημμέλειες, αρρυθμίες και δυσλειτουργίες των αρμοδίων θεσμικά και νομοθετικά οργάνων, υπηρεσιών, αρχών και φορέων του ισχύοντος σήμερα μηχανισμού Πολιτικής Προστασίας της Χώρας, όπως αυτά καταγράφονται αναλυτικά παραπάνω, σε συνδυασμό και με τις όποιες στρεβλώσεις εντοπίστηκαν κατά την οργανωτική δομή και λειτουργία του και καταγράφηκαν παραπάνω στο σύστημα πολιτικής προστασίας, είχαν σαν αποτέλεσμα από κοινού και συνδυαστικά να επηρεάσουν σε σημαντικό βαθμό και επίπεδο την επιχειρησιακή ικανότητα και αποτελεσματικότητα γενικά του μηχανισμού πολιτικής προστασίας και ειδικά του δασοπυροσβεστικού μηχανισμού και συνακόλουθα όλων των άλλων επιχειρησιακά εμπλεκομένων δυνάμεων πολιτικής προστασίας που συνέδραμαν το μηχανισμό δασοπυρόσβεσης, που είναι θεσμικά και νομικά υπεύθυνος για την ασφάλεια και προστασία της ζωής και σωματικής ακεραιότητας καθώς και της περιουσίας των πολιτών, και ως εκ τούτου να οδηγήσουν κατ΄ άμεσο ή έμμεσο τρόπο ή να επηρεάσουν σημαντικά και ουσιωδώς καθώς και σε αιτιώδη συνάφεια και σχέση αυτών με τις απώλειες και επιπτώσεις του καταστροφικού αυτού φαινομένου, ήτοι την μέχρι σήμερα απώλεια των 96 ανθρώπων, το σοβαρό τραυματισμό άλλων 31 καθώς πολύ σοβαρές ζημιές σε υποδομές, δομές και γενικά περιουσίες και το φυσικό περιβάλλον (καμένη δασική έκταση περίπου 13.620 στρέμματα εκ των οποίων τα 6.934 αφορούν οικιστικές περιοχές και τα λοιπά 5.825 δάση και δασικές εκτάσεις), από την πυρκαγιά που εκδηλώθηκε την 23η Ιουλίου 2018 και ώρα Ω/16:49 μμ στην περιοχή Νταού Πεντέλης, η οποία εξαπλώθηκε στην ευρύτερη περιοχή Καλλιτεχνούπολης – Νέου Βουτζά – Μάτι και Κόκκινο Λιμανάκι των Δήμων Ραφήνας – Πικερμίου και Μαραθώνος της Περιφερειακής Ενότητας Αν. Αττικής της Περιφέρειας Αττικής».
Από πού ξεκίνησε η πυρκαγιά
Το πόρισμα του αντιστράτηγο ε.α. Ανδριανού Γκουρμπάτση καταρρίπτει την εκδοχή της οργανωμένης δράσης εμπρηστών, αναφέροντας τα εξής: «Από την πολύωρη και ενδελεχή αυτοψία που διενέργησα τις πρωινές και μεσημβρινές ώρες το Σάββατο 4 Αυγούστου 2018 σε όλη την ευρύτερη καμένη περιοχή, διαπίστωσα ότι η πυρκαγιά το πιθανότερο οφείλεται σε αμελή ανθρώπινη συμπεριφορά. Το σημείο έναρξης της πυρκαγιάς εντοπίστηκε σε (ανοιχτό) οικοπεδικό χώρο επί της οδού Ανδρούτσου (χωματόδρομος) και σε απόσταση περίπου 50 – 70 μέτρων από τη συμβολή αυτής με την οδό Πλαστήρα στη περιοχή Νταού Πεντέλης. Όπως μου δήλωσε προφορικά, σε σχετική μου ερώτηση, ο πρώτος αυτόπτης μάρτυρας που αντιλήφθηκε το ξεκίνημα της πυρκαγιάς κ. Καπράλος Αναστάσιος, είδε από οικοπεδικό χώρο στη γωνία της οδού Πλαστήρα με την Ανδρούτσου, όπου βρίσκονταν περίπου την ώρα Ω/16:35 μμ, ανάμεσα από δύο οικοδομές που παρεμβάλλονταν και σε απόσταση από την εστία σε ευθεία περίπου 60 μέτρων, να βγαίνει από το σημείο της εστίας καπνός και να μεταφέρεται η φωτιά στο διπλανό πεύκο, χωρίς να μπορεί να διακρίνει αν υπήρχε ο υπαίτιος αυτής. Μη έχοντας τηλέφωνο να επικοινωνήσει με το 199, ενημέρωσε σχετικά γείτονά του».
Επιχείρησαν να κάψουν ξύλα
Ο εμπειρογνώμονας των δύο οικογενειών διαπιστώνει ακόμα πως η πυρκαγιά προήλθε από καύση κλαδιών και κούτσουρων -για άγνωστο στον ίδιο λόγο- και όχι από εμπρηστικό μηχανισμό. Συγκεκριμένα αναφέρει στο πόρισμα του: «Πιο αναλυτικά από την έντονη παρουσία υπολειμμάτων πρόσφατης καύσιμης ύλης στην ως άνω περιοχή έναρξης της πυρκαγιάς, όπως πχ έντονη (λευκού) χρώματος στάχτη και πέριξ αυτής διασκορπισμένα σε πρόσφατο χρόνο καμένα μικρών διαστάσεων τεμάχια κούτσουρα και κλαδιά, τα οποία από τον πολύ έντονο βαθμό καύσης τους και σε βάθος προφανώς αποδεικνύει ότι και δεν κάηκαν στο σημείο αυτό μετά την εκδήλωση της πυρκαγιάς και εξ αιτίας αυτής, αλλά σε προγενέστερο χρόνο. Από διάφορους δείκτες πυρκαγιάς, όπως τη γωνία απανθράκωσης της βλάστησης καθώς και άλλους δείκτες, στην καμένη εντός της κρίσιμης περιοχής καύσιμης ύλης σε διάφορα αντικείμενα που βρέθηκαν κατά την έναρξη και εξάπλωση της πυρκαγιάς, όπως πχ μεγάλες πέτρες, καμένα άδεια κουτιά, δένδρα (κυρίως πεύκα) κλπ, εκτιμώ ότι στο εν λόγω σημείο έναρξης επί της οδού Ανδρούτσου (βλ. εικόνες 1 και 2) υπήρξε σε προγενέστερο της πυρκαγιάς χρόνο καύση υπολειμμάτων ποσότητας κλαδιών και λοιπής καύσιμης ύλης (κούτσουρα), για άγνωστο σε μένα λόγο.
Οι πρώτες κινήσεις οχημάτων
Η ως άνω πυρκαγιά αναγγέλθηκε στο ΕΣΚΕ/ ΣΕΚΥΠΣ-199 την Ω/16:49:27 μμ ώρα, -δεν ξέρω αν και σε προγενέστερο χρόνο, γιατί έχω σχετικές πληροφορίες αρκεί να επιβεβαιωθούν με έγγραφα στοιχεία- πλην όμως, η κινητοποίηση των πρώτων πυροσβεστικών δυνάμεων από το ΕΣΚΕ έγινε καθυστερημένα περίπου κατά 10΄ λεπτά. Πιο συγκεκριμένα από πληροφορίες που έχω συλλέξει, το πρώτο όχημα με αρ. κυκλοφορίας: ΠΣ 1475 (υδροφόρο 2,5 τόννων) και κωδικό κλήσης, πυροσβεστικό όχημα του 12ου ΠΣ Αθηνών (12-30), που αναφέρεται στο έγγραφο του ΕΣΚΕ με στοιχεία περιστατικού Α/Α: 571943 ενημερώθηκε την Ω/16:57:57. Ακολούθως κινητοποιήθηκαν άμεσα άλλα οχήματα του 12ου ΠΣ Αθηνών, όπως η Α΄ πυροσβεστική έξοδος με δύο οχήματα. Πιο συγκεκριμένα τα οχήματα της Α΄ Εξόδου του 12ου ΠΣ Αθηνών, ΠΣ 2907 (υδροφόρο 5 τόννων) και κωδικό (12-1Α) και το ΠΣ 1475 (υδροφόρο 2,5 τόννων) και κωδικό (12-1Β). Στη συνέχεια ακολούθησε η κινητοποίηση διαφόρων αρμοδίων οργάνων, όπως ο Διοικητής του 12ου ΠΣ Αθηνών και άλλων οργάνων της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας καθώς και πυροσβεστικών οχημάτων (πυροσβεστικών και εθελοντικών) από άλλες Πυροσβεστικές Υπηρεσίες, ΟΤΑ και Φορείς. Συνεπώς, με δεδομένο ότι ή πυρκαγιά ξεκίνησε περί ώρα Ω/16:25 μμ με Ω/16:30 μμ, οι πυροσβεστικές δυνάμεις κινητοποιήθηκαν μετά από 30΄ λεπτά της ώρας από την έναρξη της πυρκαγιάς και όπως είναι φυσικό και αναμενόμενο, δεδομένου ότι επικρατούσαν κατά την έναρξη αλλά και στη συνέχεια ισχυροί έως και θυελλώδεις άνεμοι εντάσεως περίπου 7 μποφόρ με ριπές μεγαλύτερης έντασης, ήδη με την άφιξη των πρώτων πυροσβεστικών δυνάμεων το μέτωπο εκτιμώ ότι έχει αρχίσει να εξαπλώνεται απειλητικά για τις κατοικίες της ευρύτερης οικιστικής περιοχής του Νταού Πεντέλης και να λαμβάνει ικανές αλλά και απειλητικές διαστάσεις.
Τα οχήματα ήταν στην Κινέττα
Στο σημείο αυτό αξίζει να σημειωθεί ότι, με την επιφύλαξη της αλήθειας και βασιμότητας των πληροφοριών σχετικά όχι μόνον με την προαναφερόμενη ώρα κινητοποίησης από το ΕΣΚΕ του πρώτου πυροσβεστικού οχήματος με πλήρωμα τους πυροσβέστες (Γκοτσόπουλο και Σκούφη), αρ. κυκλοφορίας ΠΣ 1475 και κωδικό (12 – 30), αλλά και με την αποστολή αυτού στο συμβάν της Νταού Πεντέλης, που αυτό βέβαια θα αποδειχθεί όταν περιέλθουν σε εμάς όλα τα σχετικά αιτούμενα από το ΕΣΚΕ στοιχεία, είναι παντελώς ψευδές και ανυπόστατο. Και τούτο, γιατί το ως άνω περιπολικό όχημα (12 – 30) του 12ου ΠΣ Αθηνών, το οποίο σύμφωνα με τον Επιχειρησιακό Σχεδιασμό της ΠΕ.ΠΥ.Δ. Αττικής, και το Δεύτερο Στάδιο Ετοιμότητας των πυροσβεστικών δυνάμεων της Υπηρεσίας αυτής, είχε κατά την ημέρα της πυρκαγιάς έδρα τη θέση ”Πάτημα Βριλησσίων” δεν έφθασε στο Νταού Πεντέλης, επειδή και είχε λάβει εντολή από το ΕΣΚΕ περί ώρα Ω/13:50 να μεταβεί για ενίσχυση των πυροσβεστικών δυνάμεων στο άλλο μέτωπο πυρκαγιάς στην Κινέτα. Επίσης εντολή για να μεταβεί στην Κινέτα έλαβε, περί ώρα Ω/14:45 και το περιπολικό όχημα με πλήρωμα τους πυροσβέστες (Δρακωτό και Κορμά), αρ. κυκλοφορίας ΠΣ 3527, και κωδικό κλήσης (12 – 15) του ιδίου ως άνω ΠΣ Αθηνών, το οποίο είχε έδρα τη θέση ”Ντράφι – Διώνη”, δηλαδή το πλησιέστερο σε απόσταση στο τόπο του συμβάντος πυροσβεστικό όχημα. Περαιτέρω δεν κινητοποιήθηκαν άμεσα, λόγω απόστασης από το σημείο έναρξης της πυρκαγιάς, και τα περιπολικά πυροσβεστικά οχήματα με κωδικό ”ΜΑΚΡΗ – 30”, που είχε έδρα στο Νέο Βουτζά, και ”ΜΑΚΡΗ – 31”, που είχε έδρα τις κατασκηνώσεις Αγ. Ανδρέα, σύμφωνα με το Επιχειρησιακό Σχέδιο της ΠΕ.ΠΥ.Δ. Αττικής, τα οποία πήραν εντολή από το ΕΣΚΕ να κινητοποιηθούν μετά την καταστροφή και ειδικότερα περί ώρα Ω/22:30 μμ. Ωστόσο από την περιοχή αρμοδιότητα της ΠΥ Νέας Μάκρης κινητοποιήθηκε άμεσα για την ίδια ως άνω πυρκαγιά στο Νταού Πεντέλης το περιπολικό όχημα ”ΜΑΚΡΗ – 32”, το οποίο με αυτόν τον κωδικό δεν προβλέπεται στο ανωτέρω Σχέδιο.
Κόλαφος για την Πολιτική Προστασία
Όπως διαπιστώνει ο τεχνικός σύμβουλος των δύο οικογενειών: «Ο μηχανισμός Πολιτικής Προστασίας της Χώρας γενικά δεν λειτούργησε κατά τα προβλεπόμενα από το σχετικό νόμο και σύμφωνα με τις σχετικές Εγκυκλίους σε όλες τις φάσεις της αντιμετώπισης της ως άνω πυρκαγιάς και γενικά της διαχείρισης του εν λόγω καταστροφικού φαινομένου και κρίσης, αφού δεν ανταποκρίθηκε αποτελεσματικά και με επάρκεια στην εκ του νόμου αποστολή του και τις προβλεπόμενες από αυτόν αρμοδιότητές του. Ειδικότερα τα ως άνω σοβαρά εγκληματικά λάθη, ενέργειες, παραλείψεις, ολιγωρίες, αρρυθμίες και δυσλειτουργίες εντοπίζονται κυρίως στη ΓΓΠΠ, στο ΠΣ, στην Ελληνική Αστυνομία, και στους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης (Περιφέρεια και Δήμους), – όχι βέβαια ότι οι λοιπές δυνάμεις πολιτικής προστασίας λειτούργησαν αποτελεσματικά και στο βαθμό των δυνατοτήτων τους – όπως αυτές προσδιορίστηκαν και εξειδικεύτηκαν αναλυτικά ανωτέρω, χωρίς βέβαια να αποκλείεται και σε άλλες αρμόδιες κρατικές αρχές, φορείς και υπηρεσίες, αφού δεν έχουν περιέλθει σε γνώση μου όλα τα αιτούμενα απαραίτητα έγγραφα στοιχεία και πληροφορίες. Τα φαινόμενα δυσλειτουργίας, και το διαπιστούμενο επιχειρησιακό, υπό την ευρεία έννοια του όρου, έλλειμμα, εντοπίζεται κυρίως σε δράσεις συντονισμού, επικοινωνίας και συνεργασίας των εμπλεκομένων δυνάμεων πολιτικής προστασίας καθώς και σε λάθη, ενέργειες και παραλείψεις κατά τις δράσεις ετοιμότητας, κινητοποίησης και αντιμετώπισης και γενικά της διαχείρισης της κρίσης εκ του καταστροφικού αυτού φαινομένου».
Ποιος είναι ο συντάκτης του πορίσματος
Ο Ανδριανός Γκουρμπάτσης είναι αντιστράτηγος ε.α. του Πυροσβεστικού Σώματος και Πτυχιούχος Νομικού Τμήματος της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών. Καθηγητής νομικών μαθημάτων (Νομοθεσία Πυροσβεστικού Σώματος, Ποινικό Δίκαιο, Ποινική Δικονομία, Εγκληματολογία, Ανακριτική) όλων των Σχολών της Πυροσβεστικής Ακαδημίας ( Σχολή Δοκ. Πυροσβεστών, Δοκ. Αρχιπυροσβεστών, Δοκ. Ανθυποπυραγών και Επιμόρφωσης και Μετεκπαίδευσης ). Καθηγητής της Εθνικής Σχολής Δημόσιας Διοίκησης σε θέματα πολιτικής προστασίας. Απόφοιτος Σχολής Πολέμου Αεροπορίας / Σ.Κ.Ε.Α. Ολυμπιακή Εκπαίδευση στην Διαχείριση Πληροφοριών.Μέλος της Μεικτής Ομάδας Πληροφοριών ( Μ.Ο.Π ) στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2004.
Έχει κάνει ειδικές και γενικές εκπαιδεύσεις και σεμινάρια σε κέντρα και σχολές αλλοδαπής και ημεδαπής σε θέματα πυροσβεστικού ενδιαφέροντος, ενδεικτικά ειδική εκπαίδευση και επιμόρφωση από το Τμήμα Δασικής του FBI στη διερεύνηση των εμπρησμών δάσους, από Αστυνομία του Ηνωμένου Βασιλείου στην διαχείρηση πληροφοριών, και από την INTERPOL / EUROPOL στις ομάδες D.V.I.
Είναι επίσης Δικαστικός Πραγματογνώμονας Πρωτοδικείων Αθηνών και Πειραιώς καθώς και Τεχνικός Σύμβουλος στην εξιχνίαση ( διερεύνηση ) των εγκλημάτων εμπρησμού ( αστικών – δασικών ). Πρώην μέλος Συμβουλίου Πρόληψης Εγκληματικότητας Δήμου Πειραιά. Επιστημονικός Συνεργάτης του Νομικού Περιοδικού ”ΑΡΧΕΙΟ ΝΟΜΟΛΟΓΙΑΣ”
