«…Το πρόβλημα των πυρκαγιών ουσιαστικά χειροτέρευσε. Καθώς οι προειδοποιήσεις για τα σφάλματα πολιτικής δεν εισακούστηκαν, η χώρα είδε τον προϋπολογισμό του Πυροσβεστικού Σώματος να υπερδιπλασιάζεται χωρίς αντίστοιχη βελτίωση της αποτελεσματικότητας. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι κατά την περίοδο 1981- 1997 η μέση ετησίως καείσα έκταση ήταν 46.462 εκτάρια, ενώ για την περίοδο 1998-2014 ανήλθε σε 48.952 εκτάρια παρά την ενίσχυση, αφειδώς, του Πυροσβεστικού Σώματος με μέσα δασοπυρόσβεσης. Το χειρότερο είναι ότι σε αυτό το διάστημα, περιλαμβάνονται και οι δύο χειρότερες ιστορικά αντιπυρικές περίοδοι, εκείνη του 2000 με 16 νεκρούς και 1,67 εκατ. καμένα στρέμματα δασικής και αγροτικής γης και του 2007 με 80 νεκρούς, περισσότερες από 3.000 κατοικίες κατεστραμμένες ή με σοβαρές ζημιές, 2,7 εκατ. καμένα στρέμματα και ολόκληρους νομούς σε κοινωνική και οικονομική κρίση…».
Ρεπορτάζ από την Καθημερινή
Το απόσπασμα αυτό, από κείμενο του Γαβριήλ Ξανθόπουλου μέλους της επιτροπής του καθηγητή Γιόχαν Γκέοργκ Γκολντάμερ, γράφτηκε το 2016, δύο χρόνια πριν από την τραγωδία στο Μάτι. Εφέτος κάηκαν λιγότερα στρέμματα, αλλά χάθηκαν περισσότερες ανθρώπινες ζωές απ’ ό,τι το 2007 που ήταν η χρονιά-καμπή στην εκτίναξη των απωλειών/ζημιών απο δασικές πυρκαγιές. Ο κ. Ξανθόπουλος και οι πέντε συνάδελφοί του στην επιτροπή υπό τον καθηγητή Γιόχαν Γκέοργκ Γκολντάμερ που θα παραδώσει το πόρισμά της στη Βουλή πριν από το τέλος του 2018 –τα μέλη της επιτροπής έχουν δεσμευθεί να μη μιλούν στον Τύπο και στους εκπροσώπους του– φαίνεται ότι ένα από τα σημαντικότερα ερωτήματα που θα πρέπει να αντιμετωπίσουν είναι «τι πρέπει να κάνει από εδώ και εμπρός η ελληνική πολιτεία στις μεικτές ζώνες». Εκεί δηλαδή, όπως στο Μάτι, που δάσος και κατοικημένη περιοχή συνυπάρχουν.
Οπως προκύπτει από τα έγγραφα της δικογραφίας για την πυρκαγιά στο Μάτι αλλά και μαρτυρίες πρωταγωνιστών, όπως ο δήμαρχος Ραφήνας Βαγγέλης Μπουρνούς –έχει κληθεί να καταθέσει ανωμοτί– οι πυροσβέστες του τοπικού πυροσβεστικού κλιμακίου δεν τον ακολούθησαν στη «δεύτερη γραμμή άμυνας» (Κόκκινο Λιμανάκι) όταν η φωτιά πέρασε τη λεωφόρο Μαραθώνος το βράδυ της 23ης Ιουλίου. Ο κ. Μπουρνούς είπε στον γράφοντα ότι το «ζήτημα αυτό θα πρέπει να απασχολήσει τη δικαστική έρευνα», αλλά απέφυγε να μιλήσει για ευθύνες πυροσβεστών. Τα μέλη της επιτροπής Γκολντάμερ, που είναι στην πλειονότητα δασολόγοι, πιστεύουν, όπως είχαν πει σε ανύποπτο χρόνο πριν από τη σύσταση της επιτροπής, ότι «ένα μεγάλο μέρος των χρημάτων, τα 9/10, απορροφούνται για καταστολή από την Πυροσβεστική χωρίς να υπάρχουν κονδύλια για την πρόληψη».
Οταν το 1998 η Πυροσβεστική ανέλαβε από τη δασική υπηρεσία τη δασοπυρόσβεση, οι περισσότεροι από εκείνους που βρίσκονται σήμερα στην επιτροπή Γκολντάμερ θεώρησαν την κίνηση λάθος. «Η διαφορά της αστικής με τη δασική πυρκαγιά», λέει στην «Κ» ένας παλιός γενικός γραμματέας δασών, «είναι ότι η φωτιά σε αστικό περιβάλλον μένει στο ίδιο μέρος, ενώ η δασική πυρκαγιά κινείται».
Ο κ. Ξανθόπουλος σε ένα άλλο κείμενό του σημειώνει: «Και τα μέλη της επιτροπής Γκολντάμερ συμφωνούν –όπως άλλωστε και αρκετά από τα στελέχη του Πυροσβεστικού Σώματος που καλούνται τώρα από τον ανακριτή– ότι η θερμική ένταση της πυρκαγιάς πριν περάσει τη λεωφόρο Μαραθώνος ήταν τέτοια που η φωτιά δεν ήταν δυνατόν να ανακοπεί όταν επελέγη να χρησιμοποιηθεί ως αντιπυρική ζώνη (δίχως, πάντως, να υπάρξει “εγκατάσταση” από την Πυροσβεστική) χωρίς προηγουμένως να υπάρχει βοήθεια από αέρος».
«Ζήτησα να περιοριστεί η φωτιά με εναέρια μέσα αλλά δεν εισακούστηκα», είπε ο κ. Μπουρνούς. Παλαιότερα στελέχη της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας θυμίζουν ότι στις φωτιές του 2007 ο τότε δασάρχης Πάρνηθας είχε εισηγηθεί την εκκένωση των καταφυγίων, των στρατιωτικών μονάδων και του καζίνο της Πάρνηθας. «Μία ώρα αργότερα η φωτιά τα σάρωνε…».
Οι καταγγελίες
Στο Μάτι αλλά και στον Νέο Βουτζά υπάρχουν πολλές καταγγελίες κατοίκων ότι η Πυροσβεστική δεν επιχειρούσε ακόμα και όταν η φωτιά είχε «ξεθυμάνει» μετά τις 8.30 το βράδυ της Δευτέρας στις πληττόμενες περιοχές. Ετσι παρουσιάστηκε το φαινόμενο πολλοί πολίτες να μπαίνουν και να βγαίνουν στο Μάτι για να διασώσουν άλλους χωρίς να επιχειρούν οι πυροσβέστες. Αλλα στελέχη του Π.Σ. που δεν εμπλέκονται στη δικαστική έρευνα είπαν στην «Κ» ότι μία σειρά από κανόνες εμπλοκής τους (η φωτιά αντιμετωπίζεται πάντα όταν δεν έχει ξεπεράσει τη γραμμή άμυνας και οι πυροσβέστες «δεν την έχουν στην πλάτη τους» – μέσα στις πληττόμενες περιοχές υπήρχαν αυτοκίνητα και σπίτια που εκρήγνυντο) δεν επέτρεπε πριν από κάποιο χρονικό διάστημα την είσοδο στις περιοχές αυτές. Σημειώνεται ότι άνδρες της ΕΜΑΚ μπήκαν στο Μάτι μετά τις 9.30 μ.μ.
Ο δήμαρχος Ραφήνας και πολλά μέλη των επιτροπών κατοίκων στον Νέο Βουτζά και στο Μάτι είπαν στην «Κ» ότι αρκετές κατοικίες κάηκαν ακόμα και μετά τα μεσάνυχτα, αλλά πυροσβέστες που πήραν μέρος στην επιχείρηση μετά τις 9.30 μ.μ. ανέφεραν ότι η πίεση του νερού στους κρουνούς ήταν σε άλλες περιπτώσεις πολύ χαμηλή («εξαρτιόμασταν αποκλειστικά από υδροφόρες») είτε τα στόμιά τους είχαν κλαπεί (για μέταλλο…) χωρίς να έχουν αντικατασταθεί, με αποτέλεσμα να είναι άχρηστοι.
Ο τέως υπουργός Γεωργίας των κυβερνήσεων ΣΥΡΙΖΑ/ΑΝΕΛ Βαγγέλης Αποστόλου υποστηρίζει την αλλαγή του καθεστώτος της δασοπυρόσβεσης και θέλει να αξιοποιήσει την ευκαιρία της έρευνας για τη δομή της δασοπυρόσβεσης από την επιτροπή Γκολντάμερ αλλά και τη δικαστική έρευνα για το Μάτι, για να θέσει το ζήτημα της σχέσης πρόληψης/καταστολής όταν το σχετικό θέμα έρθει στη Βουλή.
«Ηθικοί αυτουργοί οι οικείοι ΟΤΑ»
Ο πρώην γενικός διευθυντής Δασών του υπουργείου Γεωργίας Ελευθέριος Φραγκιαδάκης σημείωνε στις αρχές Οκτωβρίου, σε ένα κείμενο 23 σελίδων που προκάλεσε αίσθηση, μεταξύ άλλων ότι: «Κάτω της οδού Μαραθώνος, οι τραγικές συνέπειες της πυρκαγιάς δεν οφείλονταν σε μη συντονισμό και μη εμπλοκή της πυροσβεστικής υπηρεσίας σε δασοπυρόσβεση, διότι όλα έγιναν τόσο γρήγορα, που είναι ευτύχημα που δεν δόθηκε εντολή να εμπλακούν πυροσβέστες με τα οχήματά τους στην περιοχή αυτή. Οι τραγικές συνέπειες οφείλονταν αφενός μεν στην καθυστερημένη εκκένωση της περιοχής (και θα πρέπει να διερευνηθεί, αν τελικά έγινε έγκαιρη προειδοποίηση, για εκκένωσή της) και αφετέρου στην έντονη και άναρχη οικοπεδοποίηση, πολεοδόμηση και υποβάθμιση του φυσικού περιβάλλοντος της περιοχής, με ηθικούς αυτουργούς όχι μόνο αυτούς που ήδη σκιαγραφήθηκαν, αλλά και τους οικείους ΟΤΑ και τους φορείς σύνδεσης με παροχές κοινής ωφελείας…».
Πηγή: Καθημερινή
Του Τάσου Τέλλογλου
