Ρεπορτάζ από το Έθνος της Κυριακής, Ρεπορτάζ: Αλέξανδρος Καλαφάτης, Φωτο-Βίντεο: Άθα Σκοταρά
Το «Εθνος της Κυριακής» με την κάμερα του ethnos.gr περιηγήθηκε στα εργαστήρια του ελληνικού CSI και µίλησε µε τους αστυνοµικούς που παρακολουθούν καθηµερινά την εξέλιξη της ψηφιακής εγκληµατολογίας και αναβαθµίζουν τα ποιοτικά χαρακτηριστικά των ερευνών τους. Στο Τµήµα Οπτικοακουστικού Υλικού, Φωτογραφίας και Μεθοδικοτήτων συναντήσαµε τον αστυνόµο Β’, εµπειρογνώµονα-εξεταστή, Κωνσταντίνο Τ. Ο ίδιος και οι συνεργάτες του έχουν στη διάθεσή τους µια βάση δεδοµένων µε περίπου 500.000 φωτογραφίες ατόµων που έχουν σηµανθεί από την ΕΛ.ΑΣ.
«Στόχος µας είναι από µία φωτογραφία υπόπτου να µπορέσουµε να καταλήξουµε στον φερόµενο ως δράστη. Εχουµε χωρίσει τη βάση δεδοµένων µας σε περίπου 150 κατηγορίες. Η κατηγοριοποίηση γίνεται µε βάση τα αδικήµατα. ∆ηλαδή έναν διαρρήκτη θα τον αναζητήσουµε στην τράπεζα δεδοµένων µε τα άτοµα που έχουν συλληφθεί για διαρρήξεις. Υπάρχουν και υποκατηγορίες. Για παράδειγµα, στην κατηγορία “Κλοπές” υπάρχει υποκατηγορία “Κλοπές στο µετρό”. Η αναζήτηση του υπόπτου γίνεται µε κριτήρια. Εκτός από το αδίκηµα, εισάγουµε στο ειδικό πρόγραµµα αναγνώρισης προσώπων στοιχεία όπως η εθνικότητα, το ύψος, το χρώµα µατιών, το χρώµα µαλλιών ή κάποιο άλλο ιδιαίτερο χαρακτηριστικό, όπως ένα τατουάζ. Πέρυσι έγιναν µόνο στην Αττική συνολικά 150 αναγνωρίσεις µε τη βοήθεια του συγκεκριµένου προγράµµατος, ενώ φέτος έχουν πραγµατοποιηθεί µέχρι στιγµής 70 αναγνωρίσεις στην Αττική» τονίζει στο «Εθνος της Κυριακής» ο Κωνσταντίνος Τ.
Το τµήµα του έχει, επίσης, τη δυνατότητα να «καθαρίζει» -µέσω ειδικών λογισµικών- εικόνες που µπορεί να έχουν καταγράψει θολά ένα πρόσωπο υπόπτου, µία πινακίδα κυκλοφορίας ή οποιοδήποτε άλλο στοιχείο µπορεί να βοηθήσει µια έρευνα. Μία από τις υποθέσεις στην οποία συνέβαλαν καθοριστικά οι επιστήµονες της ΕΛ.ΑΣ. ήταν η αναγνώριση γυναίκας που είχε βρεθεί διαµελισµένη και µε παραµορφωµένο πρόσωπο µέσα σε τσάντα που είχε εντοπιστεί στη Βορειοανατολική Αττική. Οι άνδρες της ∆ΕΕ έκαναν ανασύσταση του προσώπου της άτυχης γυναίκας και έφτιαξαν ψηφιακό σκίτσο, µέσω του οποίου ένας πολίτης αναγνώρισε το θύµα.
«Οι τζίνιους» των κινητών
Στην εποχή που διανύουµε, ένας ηλεκτρονικός υπολογιστής που αποτελεί πειστήριο µπορεί να περιέχει δεδοµένα δεκάδων terabytes, τα οποία είναι πρακτικά αδύνατο να εξεταστούν µε το ανθρώπινο µάτι. Αυτός είναι και ο λόγος που οι αστυνοµικοί της ∆ΕΕ χρησιµοποιούν την τεχνητή νοηµοσύνη στις έρευνές τους. Οταν η Ιντερπόλ πραγµατοποίησε διαγωνισµό µε αντικείµενο την ψηφιακή εγκληµατολογία, οι πρώτες δύο θέσεις καταλήφθηκαν από άνδρες του ελληνικού CSI, οι οποίοι απέδειξαν ότι έχουν ξεχωριστή κατάρτιση και προσόντα. Ο αστυνόµος Α’ Αλέξανδρος Βασιλαράς είναι ένας από τους πραγµατογνώµονες του Τµήµατος Εξέτασης Ψηφιακών Πειστηρίων.
«Η τεχνολογία έχει αλλάξει τα πάντα. Παλιά εξετάζαµε κινητά που είχαν µνήµη 16 GB. Σήµερα καλούµαστε να εξετάσουµε κινητά µε µνήµη 128 GB, 256 GB ή ακόµα και 512 GB. Καταλαβαίνετε ότι δεν µιλάµε πια για κινητά τηλέφωνα, αλλά για υπολογιστές. Στην εποχή µας τα κινητά είναι από τα πιο χρήσιµα πειστήρια. Ενα κινητό είναι ολόκληρος ο κόσµος για τον κάτοχό του. Εµείς µπορούµε, κατόπιν σχετικών βουλευµάτων, να βρούµε επαφές και συνοµιλίες που έχουν διαγραφεί, να αντλήσουµε δεδοµένα από το cloud, να εξετάσουµε τα social media, να ανοίξουµε κλειδωµένες εφαρµογές, να εντοπίσουµε τις διαδροµές του χρήστη. Υπάρχουν περιπτώσεις πιο δύσκολες που χρειάζονται περισσότερο χρόνο, διότι βρισκόµαστε µπροστά σε κρυπτογραφήσεις. Αρκετοί δράστες λίγο πριν από τη σύλληψή τους σπάνε το κινητό ή τον υπολογιστή και νοµίζουν ότι έτσι θα εξαφανίσουν τα ίχνη τους. ∆εν καταφέρνουν, ωστόσο, τον σκοπό τους» εξηγεί ο κ. Βασιλαράς.
Το Τµήµα Εξέτασης Ψηφιακών Πειστηρίων χειρίζεται περίπου 1.000 υποθέσεις τον χρόνο. Οι πιο χρονοβόρες από αυτές αφορούν στα εγκλήµατα του «λευκού κολάρου», δηλαδή στα οικονοµικά εγκλήµατα, που απαιτούν την εξέταση τεράστιου όγκου δεδοµένων. Οι «τζίνιους» της ΕΛ.ΑΣ. «επιστρατεύουν» την τεχνητή νοηµοσύνη και «εκπαιδεύουν» λογισµικά, προκειµένου να σαρώσουν τα ψηφιακά δεδοµένα, να κάνουν τους επιθυµητούς συσχετισµούς και να παρουσιάσουν στοχευµένα αποτελέσµατα.
Ο Αλέξανδρος Βασιλαράς εξηγεί ότι τα ψηφιακά πειστήρια δεν περιορίζονται στα κινητά και στους υπολογιστές: «Εχουµε εξετάσει drones που έκαναν παράνοµες παρακολουθήσεις, προκειµένου να βρούµε τις διαδροµές τους και το χειριστή τους. Πολύ σύνηθες είναι να εξετάζουµε GPS Tracker που τοποθετούνται παράνοµα σε αυτοκίνητα πολιτών για την παρακολούθησή τους. Ακόµα και σε µια κονσόλα παιδικών βιντεοπαιχνιδιών µπορεί να υπάρχουν κρίσιµες πληροφορίες, για παράδειγµα για έναν παιδόφιλο, καθώς οι παιχνιδοµηχανές επιτρέπουν τις διαδικτυακές συνοµιλίες». Μία από τις τελευταίες υποθέσεις που απασχόλησαν την επικαιρότητα και µε την οποία ασχολήθηκαν οι άνδρες του τµήµατος ήταν η επίθεση µε βιτριόλι εναντίον της 33χρονης Ιωάννας Π. στην Καλλιθέα.
Οι χημικοί
Την ώρα που οι αστυνοµικοί της Αντιτροµοκρατικής αναζητούν ύστερα από µια έκρηξη τους βοµβιστές, οι επιστήµονες του Τµήµατος Χηµικών και Φυσικών Εξετάσεων της ∆ΕΕ κάνουν ανάλυση του εκρηκτικού µηχανισµού και της εκρηκτικής ύλης για να εξαγάγουν συµπεράσµατα που θα δώσουν ώθηση στις έρευνες. Ετσι, δηµιουργείται ένα αρχείο µε τον τρόπο λειτουργίας κάθε εκρηκτικού µηχανισµού αλλά και το είδος των εκρηκτικών που χρησιµοποιήθηκαν σε κάθε επίθεση, ούτως ώστε να σηµειώνονται τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά κάθε περίπτωσης και να µπορούν οι αρµόδιες υπηρεσίες να καταλάβουν ή να συµπεράνουν ποια οργάνωση µπορεί να κρύβεται πίσω από µια ενέργεια.
Μεταξύ άλλων, είχαν εξεταστεί οι «χύτρες» που είχε χρησιµοποιήσει στις αρχές της δράσης της η «Συνωµοσία Πυρήνων της Φωτιάς» αλλά και τα υπολείµµατα του µηχανισµού από την έκρηξη στην Τράπεζα της Ελλάδος.
«Το τµήµα έχει οκτώ διαφορετικά εργαστήρια. Προχωρά σε τοξικολογικές εξετάσεις για σοβαρά περιστατικά, αναλύονται κατάλοιπα πυροβολισµού που βρέθηκαν στα χέρια ή στα ρούχα κάποιου, γίνονται ταυτοποιήσεις ινών µέσω ενός υπερσύχρονου φασµατοφωτόµετρου» λέει ο αστυνοµικός υποδιευθυντής και χηµικός, Μάριος Μ.
Εξοπλισμός αξίας 2,5 εκατ. ευρώ
Την περίοδο της οικονοµικής κρίσης η διευθύντρια της ∆ΕΕ, υποστράτηγος Πηνελόπη Μηνιάτη, αξιοποίησε τα ευρωπαϊκά προγράµµατα για την αναβάθµιση του εξοπλισµού της υπηρεσίας.
«Με κονδύλια της Ε.Ε αυτοµατοποιήσαµε ολόκληρο το εργαστήριο DNA. Πλέον όλα είναι ροµποτικά. Από τη στιγµή που εισάγεται ένα δείγµα DNA, παίρνει ένα barcode και ακολούθως όλη η διαδικασία είναι αυτοµατοποιηµένη. ∆ιαθέτουμε “ορφανά” DNA και DNA που ανήκουν σε άγνωστους ανθρώπους που µπορεί να αναγνωριστούν µεταγενέστερα από κάποιον συγγενή τους. Η προεργασία που είχαµε κάνει στο εργαστήριο DNA µας βοήθησε στη διαδικασία ταυτοποίησης των θυµάτων της τραγωδίας στο Μάτι» δηλώνει η υποστράτηγος Πηνελόπη Μηνιάτη.
Πέρυσι η ∆ΕΕ έλαβε εξοπλισµό αξίας 2,5 εκατ. ευρώ, ενώ αυτήν την περίοδο γίνεται προσπάθεια για την αξιοποίηση νέου χρηµατοδοτικού προγράµµατος σηµαντικά µεγαλύτερης αξίας.
Πηγή: Έθνος της Κυριακής
Του Αλέξανδρου Καλαφάτη
