Ο κόσμος έχει πολύ λίγο άλλαξε σε σχέση όπως τον περιέγραφε ο Θουκυδίδης. Ο Robert Gilpin αναφέρει με ευσύνοπτο και κατανοητό ύφος πως ″Δεν ξέρω περισσότερα από όσα ήξερε ο Θουκυδίδης 2.5 χιλιάδες χρόνια πριν (…) Εμείς οι ρεαλιστές, είμαστε σαν τους γιατρούς. Δεν μας αρέσει που κάνουμε μια κακή διάγνωση, όμως η διάγνωση παραμένει κακή″.
Στο έργο του ″Πόλεμος και Αλλαγή στη Διεθνή Πολιτική″ ο φημισμένος καθηγητής του Princeton μας φέρνει στην πραγματικότητα η οποία δεν κάνει εξαιρέσεις. Τα ελληνοτουρκικά μπορούν να έχουν εξάρσεις και υφέσεις αλλά ποτέ ένα ειρηνικό πλαίσιο. Τουλάχιστον όχι όσο η Τουρκία έχει θεωρήσει ως ζωτικό της συμφέρον τον έλεγχο του Ελληνισμού.
Οι καλές ιδέες, οι καλές προθέσεις και οι θέσεις που συχνά προωθούνται για το πώς θα έπρεπε να είναι οι ελληνοτουρκικές σχέσεις (ειρηνικές) περιφρονούνται από την πραγματικότητα.
Άλλωστε το ανέφερε ορθά ο ίδιος ο Έλληνας πρωθυπουργός, λέγοντας περί διερευνητικών ότι ″δεν είμαι αφελής″.
Στην ουσία, το μόνο που λογαριάζει ο ρεαλισμός είναι ότι η αλληλεπίδραση μεταξύ των κρατών καταλήγει στο να αφήνει σε κάποιον το ίχνος του κέρδους και σε κάποιον άλλον, αυτό της ζημιάς.
Ακόμη και αν κάτι φαίνεται ως ″win-win″, μακροπρόθεσμα, κάποιος έχει μεγαλύτερο όφελος από κάποιον άλλον. Η Ελλάδα δεν πρέπει να είναι η χαμένη μιας υπόθεσης που έχει επινοήσει η Τουρκία εδώ και δεκαετίες.
Στην Τουρκία τα πράγματα έχουν πάρει την οδό τους. Φοιτητές και πολίτες που δεν αντέχουν άλλο την ενός ανδρός αρχή του Ερντογάν, ζητούν δικαιοσύνη, ελευθερίες και οικονομική ανάπτυξη.
Το καθεστώς του ΑΚΡ δεν επιτρέπει να μαθαίνουμε πολλά για τις ζημιές του. Όμως εξ αντανακλάσεως, μπορούμε να δούμε τις δύσκολες ώρες της Τουρκίας, μέσα από γερμανικά κάτοπτρα.
Οι Γερμανοί ανησυχούν ιδιαίτερα για ενδεχόμενη κατάρρευση του Ερντογάν και στηρίζονται στο οτι ο Τούρκος πρόεδρος αντιπροσωπεύει το ″the devil we know″.
Η πολιτική επιβίωση είναι ο πρώτος στόχος ενός λήπτη απόφασης. Ο Ερντογάν έχει ξεκινήσει πάλι να στοχοποιείΚούρδους ενώ γνωρίζει καλά οτι η διαδικασία των διερευνητικών με την Ελλάδα, ξεκίνησε όχι για να λυθεί κάτι αλλά για να κερδίσει χρόνο και κυρίως, να κρυφτεί από τους Αμερικανούς που είναι οι μόνοι που φοβάται πραγματικά.
Η Τουρκία ετοιμάζεται να δραπετεύσει από το άβολο σχήμα των διερευνητικών (άτυπων) καθώς πιστεύει σε πολύ πιο ″πρακτικές″ μεθόδους που συνοψίζονται στο γεωπολιτικό bullying που κάνει σε όλες τις περιοχές που δραστηριοποιείται.
Η Τουρκία έχει στρατιωτικοποιημένη εξωτερική πολιτική και γι’αυτό και βλέπουμε (σε θεσμικό επίπεδο) το Υπουργείο Άμυνας της γειτονικής χώρας να εκφράζει επίσημες τοποθετήσεις για θέματα εξωτερικής πολιτικής.
Ο Ερντογάν δεν έκανε όλην αυτήν τη φασαρία από τον Έβρο και μετά (ανήθικη οπλοποίηση του προσφυγικού εις βάρος της Ελλάδας, μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τέμενος, ″εισβολή″ σε ελληνικά και κυπριακά ύδατα) για να συνομιλήσει ταπεινωμένος σε ένα άτυπο τραπέζι έκθεσης ιδεών που είχε άλλωστε σταματήσει να φιλοξενεί ιδέες από το 2016.
Ο Ερντογάν θέλει τρόπαιο για να το διαφημίσει στην πατρίδα του, ώστε να μπορεί να καταφύγει σε πρόωρες εκλογές, όποτε αυτός τις επιλέξει. Εκεί άλλωστε, μπορεί να καταφύγει στη ″μαγεία″. Διαφορετικά, αργά και βασανιστικά θα περιμένει την αναπόφευκτη παρακμή του η οποία μπορεί να ταυτιστεί με μια απεχθή έξοδο.
Ο Τούρκος πρόεδρος εγκλωβίστηκε ανάμεσα σε ΗΠΑ και Ρωσία και αυτή τη στιγμή, δείχνει ότι στοχοποιεί τις ΗΠΑ και την Ελλάδα, αφήνοντας υπονοούμενα για το μέλλον της Τουρκίας στο ΝΑΤΟ. Το μόνο ″όπλο″ που έχει ο Ερντογάν έναντι των ΗΠΑ και της διακυβέρνησης Μπάιντεν, είναι να απειλήσει ευθέως τη συνοχή του Βορειοατλαντικού Συμφώνου.
Ο Ερντογάν γνωρίζει ότι ο Μπάιντεν έχει ως πρώτη μέριμνά του την επαναφορά της συνοχής του δυτικού κόσμου. Ο Τούρκος πρόεδρος θα τεστάρει την αμερικανική πολιτική, ελέγχοντας ξανά τις δικές μας αντοχές.
Η άνεσή του, προκύπτει από το γεγονός οτι είναι ο προστατευόμενος της Κυρίας Μέρκελ αλλά και της Ιταλίας και της Ισπανίας.
Τι κοινό έχουν αυτές οι τρείς χώρες; Δεν επιθυμούν Γαλλία, Ελλάδα και Κύπρο (μαζί με χώρες όπως τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, Αίγυπτο, Μπαχρεϊν, Ισραήλ, Σαουδική Αραβία) να συνιστούν τον πιο ισχυρό και αξιόπιστο μεσογειακό συνασπισμό.
Γνωρίζοντας η Τουρκία ότι οι κυρώσεις από την ΕΕ ακόμη και αν επέλθουν θα είναι άνευ συνεπειών γι’αυτήν, θα αποπειραθεί ξανά να δείξει οτι η πειρατεία της ταιριάζει περισσότερο από τη διπλωματία, από την ειρήνη και τη σταθερότητα.
Οι Τούρκοι έχουν ενοχληθεί ιδιαίτερα από την ελληνική υπεραδραστηριότητα στην περιοχή.
Η Ελλάδα φιλοξένησε το Forum ″Φιλία″ για χώρες της Μεσογείου και του Περσικού Κόλπου δείχνοντας οτι δε μιλάει μόνο για μια ειρηνική και πολυμερή περιφερειακή αρχιτεκτονική ασφαλείας, αλλά πράττει και βάσει όσων λέει.
Οι Τούρκοι διαβάζουν τις ανακοινώσεις του State Department, άκουσαν και τον Μπλίνκεν στις προγραμματικές δηλώσεις του στην επιτροπή του Κογκρέσου πριν λάβει την έγκριση για τα νέα του καθήκοντα.
Διαβάζουν και τις ανακοινώσεις για όσα λένε οι Αμερικανοί για την Ελλάδα και βλέπουν οτι η πάγια ευμενής ουδετερότητα των ΗΠΑ υπέρ της Τουρκίας, έχει αντιστραφεί και οι ΗΠΑ κατανοούν τις ελληνικές ανησυχίες. Τα δύο κράτη στην Κύπρο που οι Τούρκοι τα χρησιμοποιούν ως εκκίνηση συνομιλιών, δεν υποστηρίζονται από τις ΗΠΑ.
Παράλληλα, η Άγκυρα έχει αρχίσει να χάνει ερείσματα σε Συρία, Λιβύη και Ανατολική Μεσόγειο, και όση επιρροή διατηρεί εκεί ακόμη, βρίσκεται σε ομηρία, από άλλη χώρα.
Η χώρα που κρατά όμηρο την Τουρκία, είναι η Ρωσία. Το δίλημμα για την Τουρκία είναι ανυπόφορο. Πήγε να πλειστηριάσει τη θέση της ανάμεσα σε ΗΠΑ και Ρωσία και τώρα καλείται να επιλέξει θέση. Άγνωστο το τι θα κάνει. Το πιο σημαντικό όμως είναι οτι μέχρι να επιλέξει από ποιά δύναμη θα έχει συνέπειες, θα δοκιμάσει να απειλήσει τη συνοχή του ΝΑΤΟ.
Αν υπολογίσουμε ότι ο ρόλος της Τουρκίας μειώνεται στη Συρία και στη Λιβύη την ώρα που η τουρκική κοινωνία δυσανασχετεί ολοένα και περισσότερο στο αυταρχικό καθεστώς του ΑΚΡ το οποίο δεν είναι σε θέση να αντιμετωπίσει την οικονομική δυσπραγία, η Ελλάδα και η Κύπρος αποτελούν ξανά πεδία εκτόνωσης της Τουρκίας.
Ο Μάρτιος θα είναι όπως όλα δείχνουν, ο μήνας που θα θυμίζει έντονα το περασμένο καλοκαίρι. Ήδη ο απόπλους του τουρκικού σκάφους δείχνει ότι η Τουρκία προτιμά το ″όλα ή τίποτα″, από έναν εγκλωβισμό στο σχήμα των άτυπων διερευνητικών.
Τι πρέπει να κάνουμε εμείς; Να ακολουθήσουμε τον ρεαλισμό χωρίς να θέλουμε να προχωρήσουμε σε εκ νέου εφεύρεση του τροχού.
Η ισορροπία και η ειρήνη έρχονται πάντα όταν αντιδρούμε σε όσα μας κάνουν.
Σε Έβρο και Αιγαίο η Τουρκία έμαθε πως δεν μπορεί να κάνει ό,τι κάνει σε αποτυχημένα κράτη. Αν χρειαστεί, οφείλουμε να το φέρουμε ξανά στη μνήμη της τουρκικής κυβέρνησης.
