Ομολογώ ότι σε όσες Ευρωπαϊκές χώρες εκτός Ελλάδος έχω πάει, πουθενά δεν αισθάνομαι σαν στο σπίτι μου όσο στη Γαλλία. Και αυτό για ένα μόνο λόγο κατά τη γνώμη μου. Ταιριάζουμε από άποψη κουλτούρας. Και να μην μιλήσουμε για Μασσαλία και τις νοτιοανατολικές ακτές της Γαλλίας με τις Ελληνικές καταβολές.
Ελλάδα-Γαλλία, μια «ιστορία αγάπης» λοιπόν, όπως είπε και ο κ. Μακρόν. Είναι προφανές ότι ο κ. Μακρόν και ο κ. Πρωθυπουργός έχουν πολύ καλή χημεία. Επίσης έχουν πολλά κοινά συμφέροντα. Τα συμφέροντα της Ελλάδος τυγχάνει να συνάδουν με τα συμφέροντα της Γαλλίας στην Ανατολική Μεσόγειο. Και η συμφωνία με την Ελλάδα, παρότι δεν έρχεται κοντά στο μέγεθος της συμφωνίας για τα υποβρύχια με την Αυστραλία που πρόσφατα έχασε η Γαλλία, δεν είναι αμελητέα, τουναντίον.
Επιπροσθέτως, μετά από μια τέτοια πολιτική ήττα όπως αυτή με το AUKUS, η συμφωνία με την Ελλάδα προσφέρει ένα γρήγορο αντίβαρο που βοηθάει τον κ. Μακρόν. Εξ ου και τα κόκκινα χαλιά στο Παρίσι, που ίσως στρώθηκαν με τη βοήθεια ενός πράσινου φωτός από την Ουάσιγκτον. Και εξ ου και η αναφορά του Πρωθυπουργού στην ενίσχυση της Ευρωπαϊκής αμυντικής βιομηχανίας.
Η επιλογή της χρονικής στιγμής δε για την ανακοίνωση της αμυντικής συμφωνίας μόνο τυχαία δεν είναι. Η κ. Μέρκελ δεν ήταν δα και κανένας ένθερμος υποστηρικτής της ευρωπαϊκής στρατηγικής αυτονομίας. Και τη στιγμή που έχουν αρχίσει τα παζάρια στη Γερμανία για το σχηματισμό κυβέρνησης, αυτό είναι ένα ωραίο παράθυρο ευκαιρίας για προληπτικές κινήσεις από τη μεριά της Γαλλίας.
Τα πλεονεκτήματα της αγοράς για την Ελλάδα είναι προφανή και έχουν αναλυθεί δεόντως. Αναβαθμίζεται η αποτρεπτική μας ισχύς με τις τρείς Belharra (και το προαιρετικό δικαίωμα για τέταρτη) με χρόνο παράδοσης το 2025 και 2026, και τα 24 Rafale. Επίσης συζητάτε η ενδιάμεση λύση των κορβετών Gowind (τρείς με προαιρετικό δικαίωμα για τέταρτη). Και βεβαίως οι φρεγάτες και τα Rafale συνεργάζονται μεταξύ τους και είναι πολλαπλασιαστές ισχύος.
Σημειώνουμε ότι η Τουρκία αναμένει τα υποβρύχια τύπου 214 και το ελικοπτεροφόρο μεν, αλλά αποκλείστηκε από το πρόγραμμα των F35 δε. Ακόμα και αν δεν ανατρέπεται τελείως η ισορροπία υπέρ μας, τα Rafale, οι ψηφιακές φρεγάτες και οι κορβέτες αυξάνουν αποτρεπτικά το κόστος οιασδήποτε επιθετικής ενέργειας από την Τουρκία. Το ίδιο κάνει και η συμφωνία αμυντικής συνδρομής με τη Γαλλία. Για να μην αναφέρουμε τις άλλες συμμαχίες με Αίγυπτο, Ισραήλ, ΗΑΕ κ.λ.π. και ιδίως την Αμερικανική παρουσία στην Ελλάδα.
Όσον αφορά την οικονομία, ενώ η Ελληνική οικονομία γενικά ανακάμπτει και αναμένονται υψηλοί ρυθμοί ανάπτυξης, η Τουρκική οικονομία από την άλλη μεριά βρίσκεται σε τέλμα, με υπαιτιότητα του κ. Ερντογάν. Η εμμονή του να καταπατεί την αυτονομία της κεντρικής τράπεζας, και η εμμονή του με τα χαμηλά επιτόκια ενώ ο πληθωρισμός καλπάζει και η λίρα υποτιμάται, δεν βοηθά κανένα, ούτε και τον ίδιο. Τα νέο-Οθωμανικά όνειρά του χρηματοδοτούνται από έκδοση χρήματος.
Κοιτώντας την προσφορά χρήματος (M2) βλέπουμε εκθετική αύξηση. Δηλαδή οικονομικά τα κάνει όλα λάθος. Κάνει τα πάντα για να παραμείνει στην εξουσία χωρίς να ενδιαφέρεται για το κόστος. Τα χρήματα δεν πάνε σε παραγωγικές επενδύσεις. Εκτός από τα προφανή παλάτια και άλλα έργα γοήτρου όπως ο πύργος της Βαβέλ στη Νέα Υόρκη, ψάξτε “Turkish Cultural Center” στο διαδίκτυο. Θα εκπλαγείτε με το που έχουν εξαπλωθεί.
Εν γένει, όπως έχουμε ξαναπεί, ο κ. Ερντογάν κάνει ενσυνειδήτως πολύ ριψοκίνδυνες κινήσεις ελπίζοντας να του βγουν (είναι αυτό που στη θεωρία λέμε «στοιχηματίζοντας για ανάσταση» («gambling for resurrection») όταν τα πράγματα δεν δουλεύουν (π.χ. σε διοικητικούς συμβούλους εταιριών). Αλλά οι μόνοι που ικανοποιούνται από αυτό είναι οι φανατικοί υποστηρικτές του που όσο πάνε και λιγοστεύουν. Και βεβαίως η επιθετικότητά του εναντίον των ΗΠΑ θα του γυρίσει μπούμερανγκ εκεί που δεν το περιμένει.
Τελειώνοντας, πρώτον η συμπαραγωγή των φρεγατών σε Ελληνικά ναυπηγεία θα είχε ενισχύσει την οικονομία και θα είχε βοηθήσει στη μεταφορά τεχνογνωσίας. Δυστυχώς θα είχε καθυστερήσει την παράδοσή τους. Πάντως ο Πρωθυπουργός αναφέρθηκε σε προστιθέμενη αξία από Ελληνικές εταιρίες. Ίδωμεν.
Δεύτερον, ήταν λίγο ανησυχητική η αναφορά του Πρωθυπουργού εχθές στις «αμοιβαίες υποχωρήσεις» που χρειάζονται με την Τουρκία «προκειμένου να μπορούμε να πετύχουμε τελικά λύσεις που θα είναι προς όφελος όλων.»
Σήμερα όμως είναι σημαντική ημέρα για την άμυνα της χώρας. Δεν είναι ημέρα για γκρίνιες, αλλά καλό θα ήταν να μας εξηγούσε τι εννοεί σε ευθετότερο χρόνο.
***
* Ο Φάνης Τσουλουχάς facebook.com/theofanis.tsoulouhas είναι Καθηγητής Οικονομικών στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας, Μερσέντ. Αυτό το άρθρο περιέχει αυστηρά προσωπικές απόψεις που δεν αντίκεινται στον φίλο Τουρκικό λαό αλλά στην τωρινή ηγεσία του, και δεν αντιπροσωπεύουν το Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας.
