Florian Gaertner via Getty Images
Την άποψη ότι η Γερμανία πρέπει να αναλάβει την ευθύνη για την ιστορία της και να μην κρύβεται πίσω από ρυθμίσεις του διεθνούς δικαίου, έναντι των οποίων η Ελλάδα είχε διατυπώσει επιφύλαξη, εξέφρασε στη HuffPost ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Αριστεράς και βουλευτής του κόμματος της Αριστεράς (Die Linke) Gregor Gysi (Γκρέκορ Γκίζι) αναφορικά με τις γερμανικές αποζημιώσεις – επανορθώσεις και το κατοχικό δάνειο που διεκδικεί η χώρα μας.
Ο κ. Γκίζι, εμβληματική μορφή της αριστεράς στη Γερμανία, αλλά και διεθνώς, υπογραμμίζει την ανάγκη για τη Γερμανία και την Ελλάδα να αρχίσουν διαπραγματεύσεις με στόχο πώς θα επιτευχθεί μια κοινή διευθέτηση που θα αποτιμά με δικαιοσύνη το παρελθόν και θα διαμορφώνει από κοινού το μέλλον.
Θεωρείτε αυτό που συνέβη κατά τη διάρκεια της κατοχής στην Ελλάδα είναι ηθικά και υλικά απαράγραπτο;
Τα εγκλήματα πολέμου που διαπράχθηκαν από τη ναζιστική Γερμανία στην Ελλάδα αποτελούν μια διαρκή υπενθύμιση ότι κάτι τέτοιο δεν πρέπει να επαναληφθεί ποτέ. Από την άποψη αυτή, δεν μπορούν να παραγραφούν σε ό,τι αφορά την στην ηθική και πολιτική τους αξιολόγηση.
Πρόσφατα τέθηκε σχετική επερώτηση στη Γερμανική Βουλή. Τι ακριβώς υποστηρίξατε;
Το θέμα είναι ότι η Γερμανία πρέπει να αναλάβει την ευθύνη για την ιστορία της και να μην κρύβεται πίσω από ρυθμίσεις του διεθνούς δικαίου, έναντι των οποίων η Ελλάδα είχε επίσης διατυπώσει επιφύλαξη. Επομένως, θα ήταν σωστό για τη Γερμανία και την Ελλάδα να αρχίσουν διαπραγματεύσεις για το πώς θα επιτευχθεί μια κοινή διευθέτηση που θα αποτιμά με δικαιοσύνη το παρελθόν και θα διαμορφώνει από κοινού το μέλλον.
Συμφωνείτε ότι πρέπει να υπάρξει αποζημίωση για τις πολεμικές αποζημιώσεις;
Το ζήτημα αυτό θα πρέπει να αποτελέσει αντικείμενο διαπραγμάτευσης, αλλά οι προηγούμενες συμφωνίες υποδηλώνουν βάσει του διεθνούς δικαίου ότι αυτό θα είναι δύσκολο με το θέμα των αποζημιώσεων. Όπως και με τις γυναίκες και τους άνδρες που εργάστηκαν στα καταναγκαστικά έργα, θα μπορούσε να βρεθεί και εδώ μια ρύθμιση που παραπέμπει σε κάποια χρηματοδότηση ( ταμείο).
Συμφωνείτε ότι πρέπει να αποπληρωθεί το κατοχικό δάνειο;
Για το ζήτημα αυτό πρέπει πραγματικά να βρείτε μια λύση. Αυτή μπορεί να συνίσταται μόνο στην αποπληρωμή του αναγκαστικού δανείου. Η Γερμανία πρέπει εδώ να δείξει είναι νομοταγής. Ωστόσο, το ύψος του ποσού που αφορά τους τόκους πρέπει να αποτελέσει αντικείμενο διαπραγμάτευσης.
Κατά την εκτίμησή σας ποιο είναι το συνολικό ποσό των οφειλών που πρέπει να καταβάλει η Γερμανία στην Ελλάδα;
Αυτό είναι δύσκολο να υπολογιστεί επακριβώς, επειδή οι νομικές θέσεις είναι πολύ διαφορετικές. Και δεν πρόκειται τόσο για ένα πιθανώς υψηλό ποσό, αλλά μάλλον για το γεγονός ότι πρέπει να γίνει σαφές ότι η Γερμανία αναγνωρίζει την ευθύνη της απέναντι στον ελληνικό λαό.
Η επίσημη θέση της Γερμανίας είναι πως θεωρεί το θέμα λήξαν. Που βασίζει αυτή τη στάση της; Επίσης φαίνεται ότι υπήρχε μια διαφορετική στάση πριν το 1990 και διαφορετική μετά το 1990.
Η ομοσπονδιακή κυβέρνηση θέλει να αποτρέψει την εκ νέου εμφάνιση αυτών των ερωτημάτων στο προσκήνιο, διότι φοβάται ότι και άλλα κράτη θα θέσουν εν συνεχεία υπό αμφισβήτηση τις σχετικές συμφωνίες. Ωστόσο, ενόψει της σοβαρότητας των εγκλημάτων της Γερμανίας στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, αυτό δεν μπορεί να αποτελεί κριτήριο, ειδικά σε σχέση με την Ελλάδα.
Γιατί πιστεύετε ότι έπειτα από τόσα χρόνια δεν έχουν παραγραφεί οι ελληνικές αξιώσεις;
Το διεθνές δίκαιο δεν προβλέπει τέτοια προθεσμία παραγραφής.
Με τη συνθήκη του 1990 (2+4) η Γερμανία υποστηρίζει ότι το θέμα των αποζημιώσεων διευθετήθηκε. Ποια είναι η θέση σας;
Όπως είπα, αυτή είναι η νομική θέση της ομοσπονδιακής κυβέρνησης, διότι η Συνθήκη 2+4 υποτίθεται ότι την αντικαθιστά (την Συνθήκη Ειρήνης). Αλλά μια χώρα όπως η Ελλάδα δεν συμμετείχε και οι άλλες χώρες (που συμμετείχαν) δεν επιτρέπεται να συναποφασίζουν για την Ελλάδα.
Ποια η άποψη της γερμανικής κοινής γνώμης;
Πολλοί δεν έχουν καμία γνώμη σχετικά με αυτό. Κατά τα άλλα, υπάρχουν πολύ διαφορετικές απόψεις. Αλλά αν γινόταν σαφές ποια εγκλήματα πολέμου διέπραξε η ναζιστική Γερμανία στην Ελλάδα, περισσότεροι άνθρωποι θα έδειχναν κατανόηση για την επιμονή της Ελλάδας ότι η Γερμανία πρέπει να δείξει μεγαλύτερη υπευθυνότητα στο σημείο αυτό.
Τι φοβούνται διαχρονικά οι γερμανικές κυβερνήσεις;
Η ομοσπονδιακή κυβέρνηση φοβάται, όπως είπα, μήπως δημιουργηθεί ένα προηγούμενο για άλλες χώρες.
Η Ελλάδα πριν από λίγα χρόνια γνώρισε συνθήκες πολέμου με την οικονομική κρίση και τα μέτρα λιτότητας. Οι συνέπειες είναι ακόμα ορατές. Πιστεύετε ότι η ελληνική κυβέρνηση πρέπει να συνδέσει τα δύο ζητήματα;
Τουλάχιστον, πρέπει να εξεταστεί το γεγονός ότι η ίδια η Γερμανία ως κράτος επωφελήθηκε με αρκετά δισεκατομμύρια ευρώ από τα δάνεια προς την Ελλάδα, τα οποία τελικά χρησίμευσαν και για τη διάσωση γερμανικών τραπεζών των οποίων τα δάνεια στην Ελλάδα δεν εξυπηρετούνταν πλέον. Το λιγότερο θα ήταν τα έσοδα αυτά να χρησιμοποιούνται και για τη στήριξη της Ελλάδας. Μετά από χρόνια απαιτήσεων για περικοπές σε βάρος της Ελλάδας, πρέπει επιτέλους να υπάρξει ένα πρόγραμμα ανασυγκρότησης.
Είστε αισιόδοξος για ένα πιθανό θετικό αποτέλεσμα;
Δεν πρέπει να εγκαταλείψουμε την ελπίδα ότι κάτι μπορεί να επιτευχθεί. Είμαι και παραμένω αισιόδοξος ως προς τους στόχους.
Με δύο λόγια, τι πρέπει να κάνει η Ελλάδα;
Να δείξει επιμονή και να διεξαγάγει επανειλημμένα εκστρατεία σε διεθνές και διμερές επίπεδο για την κατανόηση και υποστήριξη της στάσης της.
