Ούννοι: Οι πιο φημισμένοι αρχαίοι νομάδες
Νομάδες και Νομαδικοί λαοί ήταν και είναι κοινότητες ανθρώπων που δεν ζούσαν και δεν ζουν σε ένα τόπο για μεγάλο χρονικό διάστημα αλλά μετακινούνται από το ένα μέρος στο άλλο συνεχώς.Μεταξύ των διαφόρων τρόπων που σχετίζονται οι νομάδες με το περιβάλλον, αναφέρονται οι κυνηγοί,οι τροφοσυλλέκτες, οι ποιμένες νομάδες. Από το 1995 υπολογίστηκαν πως υπάρχουν 30-40 εκατομμύρια νομάδες στον κόσμο. Σαν τέτοιοι αναφέρονται κάποιοι λαοί, ήδη από τη περίοδο της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Ένας από τους πιό φημισμένους τέτοιους λαούς, ήταν των Ούνων, οι οποίοι με ηγέτη τους τον Αττίλα δημιούργησαν ολόκληρη αυτοκρατορία στα Βόρεια του Βυζαντίου και μάλιστα, υπήρξαν μεγάλη απειλή για πολλές δεκαετίες για τους Βυζαντινούς.
Οι νομάδες των τελευταίων αιώνων
Οι νομάδες και οι νομαδικοί λαοί ποτέ δεν έπαψαν να υπάρχουν από τις ιστορικές αυτές περιόδους. Έως και σήμερα αναφέρονται πολλοί τέτοιοι λαοί ή και κοινωνικές ομάδες, όπως οι Τουαρέγκ και οι Βεδουϊνοι στη Σαχάρα, καθώς και οι Χίμπα και οι Χερέρο στη Ναμίμπια της Αφρικής. Ακόμη αναφέρονται και νομαδικές φυλές στο Αφγανιστάν, τη Μογγολία, το Τουρκμενιστάν, την Ινδία, το Πακιστάν όπως και σε πολλές άλλες χώρες της κεντροανατολικής Ασίας. Στη χώρα μας ώς και τα μέσα του 1900 αναφέρονταν κοινωνικές ομάδες που ζούσαν νομαδική ζωή, όπως οι Σαρακατσάνοι, οι Βλάχοι,καθώς και κάποιες Αρβανίτικες φυλές στη Θεσσαλία.
Μοναχικοί περιοδεύοντες πολίτες του κόσμου
Την τελευταία δεκαετία έχει εμφανιστεί μια νέα κοινωνική ομάδα εργαζόμενων πολιτών, στην πλειοψηφία τους από χώρες του δυτικού κόσμου, που κοινό τους χαρακτηριστικό είναι το ότι για κάποιο διάστημα της ζωής τους δεν επιδιώκουν σταθερότητα στη διαμονή τους.
Όλοι τους έχουν τη δυνατότητα να εξασκούν την εργασία τους στον φορέα που απασχολούνται εξ αποστάσεως, από τα laptop τους μέσω ίντερνετ. Έτσι λοιπόν προτιμούν να αλλάζουν συχνά τόπο διαμονής. Αυτοί λοιπόν οι περιοδεύοντες ανά τον κόσμο εργαζόμενοι πολίτες, που δεν μένουν σε ένα τόπο για μεγάλο χρονικό διάστημα αλλά το πολύ για κάποιους μήνες, ονοματίστηκαν ως ψηφιακοί νομάδες ή ακριβώς digital nomads στα Αγγλικά.
Ενδιαφέρον παρουσιάζει το να δει κανείς τον τρόπο με τον οποίο οι ψηφιακοί νομάδες επιλέγουν την χώρα και την περιοχή όπου αποφασίζουν να εργαστούν για κάποιο χρονικό διάστημα. Είναι προφανές ότι για τη απόφασή τους αυτή,τον πρώτο λόγο τον παίζει η δυνατότητα της περιοχής για προηγμένη σύνδεση με το ίντερνετ που όμως δεν είναι και ο καθοριστικός λόγος.
Οι συγκεκριμένοι εργαζόμενοι επιλέγουν να διαμείνουν σε περιοχές που συνδυάζουν τις καλές σχετικά τεχνολογικές υποδομές με την επαφή με τη φύση, το ωραίο περιβάλλον, αλλά και τα μοναδικά πολιτισμικά στοιχεία που μπορούν διαθέτουν.
Σκοπός τους είναι να εξασφαλίσουν συνθήκες διαβίωσης που να τους επιτρέπουν όχι απλώς να εργαστούν αλλά συγχρόνως και να γνωρίσουν αξιόλογους τόπους και έτσι να δώσουν περισσότερο νόημα στην καθημερινότητά τους.
Η Νέα Υόρκη, το Λονδίνο, το Ταλίν, αλλά και τα Μπαρμπάντος
Οι ψηφιακοί νομάδες δηλαδή για όσο καιρό βρίσκονται σε αυτή τη φάση της ζωής τους , προσπαθούν να συνδυάσουν τον τουρισμό με την απασχόλησή τους. Ως τώρα οι περιοχές που συγκεντρώνουν το μεγαλύτερο ενδιαφέρον για διαμονή των σύγχρονων νομάδων, είναι η Νέα Υόρκη, ο Λονδίνο, η Λισσαβόνα, το Άμστερνταμ, το Ταλίν της Εσθονίας αλλά και τα νησιά Μπαρμπάντος και οι Βερμούδες.
Κοινό χαρακτηριστικό αυτών των πόλεων, είναι η πολυπολιτισμικότητά τους, όπως και το πολύ υψηλό επίπεδο των ψηφιακών τους υπηρεσιών. Ένα άλλο κοινό χαρακτηριστικό τους είναι το πλήθος από πολιτισμικά ή φυσικά αξιοθέατα που διαθέτουν.
Ενδιαφέρει την Ελλάδα η υπόθεση των ψηφιακών νομάδων;
Η Ελλάδα, ως χώρα σχετικά χαμηλού κόστους ως προς τη διαμονή, φαίνεται ότι τα τελευταία χρόνια εξελίσσεται σε σημαντικό προορισμό για ψηφιακούς νομάδες. Μάλιστα, το γεγονός ότι σε πρώτη φάση η χώρα δεν επλήγη ιδιαίτερα από την πανδημία την κατέστησε ελκυστικό προορισμό.
Οι ψηφιακοί νομάδες μπορούν να είναι ένας παράγοντας σημαντικού εισοδήματος για τις χώρες υποδοχής. Σε μια έρευνα που έκανε πρόσφατα το κορυφαίο τεχνολογικό πανεπιστήμιο στη Μασαχουσέτη των ΗΠΑ,το Μ.Ι.Τ. υπήρχε η εκτίμηση πως αν η Ελλάδα κατάφερνε να προσελκύσει 100.000 ψηφιακούς νομάδες σε μία χρονιά και αυτοί παρέμεναν εδώ για 6 μήνες, το όφελος θα μπορούσε να φτάσει το 1,6 δισ. ευρώ ετησίως. Το ποσό αυτό αντιστοιχεί στα έσοδα που αποφέρουν 2,5 εκατομμυρίων «κλασικών» τουριστών αν αυτοί κάνουν διακοπές 7 ημερών.
Αυτό θα ήταν και ένα τολμηρό βήμα για να αποκτήσει επιτέλους και η χώρα μας και χειμερινή τουριστική σαιζόν, την οποία βεβαίως διαθέτουν όλες οι χώρες της δυτικής Ευρώπης. Ή και κατά μια άλλη ανάγνωση, έτσι θα επεκταθεί η ήδη υπάρχουσα 7μηνης διάρκειας θερινή τουριστική σαιζόν της χώρας μας.
Οι εκτιμήσεις των ειδικών στα τουριστικά θέματα είναι ότι,το κίνημα των ψηφιακών νομάδων παρουσιάζει μια τρομακτικά αυξανόμενη δυναμική. Μάλιστα ο Πιετέ Λέβελς, διαχειριστής της ιστοσελίδαςNomad List, εκτιμά ότι οι ψηφιακοί νομάδες σε παγκόσμιο επίπεδο, θα φτάσουν το ένα δισεκατομμύριο έως το 2035.
Τα συγκριτικά μας πλεονεκτήματα εκτός από τον ήλιο και τις ακρογιαλιές
Αλήθεια ποιός ξένος δεν θα ΄θελε να κολυμπήσει στις ακρογιαλιές των Κυκλάδων ή στα πράσινα νερά του Ιόνιου πελάγους. Όπως πολλοί θα είναι και εκείνοι που θα έχουν μεγάλη επιθυμία να καταλάβουν πως αισθάνεσαι όταν βρεθείς στη πατρίδα του Μίνωα, του Δία, των σπαρτιατών ή και του Ποσειδώνα. Ή ακόμη και άλλοι που θα είχαν μεγάλη επιθυμία να κατανοήσουν πως εμπνεύστηκε την Αντιγόνη και τον Οιδίποδα τύραννο ο Σοφοκλής, ή τις Τρωάδες ο Ευριπίδης αλλά ίσως και να ικανοποιήσουν και πιο μεγάλες απορίες τους, όπως, το ποιος τελικά είναι αυτός ο μυστηριώδης λαός με τις τόσες πολλές αρετές αλλά εξ ίσου και τα τόσα πολλά πάθη όπως ο Όμηρος τα ετραγούδησεν .
Το αξεπέραστο ταμπεραμέντο των Ελλήνων
Όλοι όσοι έχουν επισκεφθεί την χώρα μας έχουν να διηγούνται για την επικοινωνιακή δεινότητα των Ελλήνων και που όταν πια γυρίσουν στη χώρα τους μιλούν για τη ζεστή συμπεριφορά των κατοίκων της Ελλάδας. Με τις συστάσεις λοιπόν αυτές, ποιος δεν θα ήθελε να μπορέσει να κουβεντιάσει με ένα κάτοικο της ορεινής Κρήτης ή με ένα νησιώτη του Αιγαίου. Ποιος ακόμη, δεν θα ήθελε να τύχει σε ένα πανηγύρι με δημοτικά ή νησιώτικα τραγούδια, και να χορέψει μαζί με άλλους χορευτές σ΄ένα Κυκλαδίτικο χορευτικό κύκλο ή σε μια Βλάχικη ξεφάντωση.
Η δυσκολία της διεθνούς γνωστοποίησης
Σίγουρα ένα από τα πιο δύσκολα βήματα αυτού του εγχειρήματος, θα είναι πως θα μπορέσει να οργανωθεί μια διεθνής καμπάνια από το υπουργείο Τουρισμού και τον ΕΟΤ για αυτό τον σκοπό. Μια τέτοια καμπάνια ώστε να μπορέσουν να γίνουν γνωστά τα συγκριτικά αυτά πλεονεκτήματα της χώρας μας στη διεθνή κοινότητα, και κυρίως αυτά που ενδιαφέρουν και σχετίζονται με το πνεύμα δράσης και καθημερινής συμπεριφοράς του κοινωνικού αυτού χώρου,δηλαδή των ψηφιακών νομάδων.
Τα πρώτα βήματα στον ελλαδικό χώρο
Μία από τις πρώτες οργανωμένες κοινότητες ψηφιακών νομάδων στην Ελλάδα εμφανίστηκε στη Λέσβο,ενώ σημαντική παρουσία ψηφιακών νομάδων υπάρχει και στην Κρήτη. Δυναμική παρουσία αποκτά, πλέον, και η Ρόδος, όπου δημιουργήθηκε το Παρατηρητήριο Ψηφιακών Νομάδων, μία ιδιωτική πρωτοβουλία για την δημιουργία υποδομών που θα βοηθάνε τους ψηφιακούς νομάδες να επιλέγουν και να εγκαθίστανται σε μία πόλη.
Μάλιστα ο δήμος Ρόδου συνεργάζεται με το Παρατηρητήριο, καθώς επενδύει στη δημιουργία μίας τέτοιας κοινότητας. Ωστόσο υπάρχει η εκτίμηση των ειδικών του τουρισμού, ότι για την Ελλάδα τόσον οι αστικές περιοχές της Αττικής της Θεσσαλονίκης της Καλαμάτας, του Ναυπλίου, της Κορίνθου, των Ιωαννίνων, της Καβάλας, του Βόλου, αλλά και των μεγάλων νησιών της, όπως της Κρήτης της Ρόδου, της Κέρκυρας, της Λέσβου, της Κώ αλλά και της Σύρου, διαθέτουν τα κίνητρα για την ανάπτυξη μιας τέτοιας πρωτοβουλίας.
Επίμετρο και προτάσεις
Μετά τις παραπάνω διαπιστώσεις μπορούμε να προχωρήσουμε σε κάποιες δομικές προτάσεις που εκτιμούμε πως αν θα μπορούσαν να πραγματοποιηθούν θα αναγόρευαν το παραπάνω θέμα σε κορυφαία υπόθεση για τον Ελληνικό τουρισμό.
Α. Να δημιουργηθεί ειδική γραμματεία για τους ψηφιακούς νομάδες στο υπουργείο τουρισμού.
Β. Να δημιουργηθεί σε κάθε δήμο, ειδικό γραφείο εξυπηρέτησης και πληροφόρησης για ψηφιακούς νομάδες.
Γ. Και το σημαντικότερο, να εκπονηθεί από το υπουργείο τουρισμού το “Εθνικό Επιχειρησιακό Σχέδιο για την Προσέλκυση Ψηφιακών Νομάδων”
Δ. Ωστόσο για την καλύτερη και πιστότερη προσέγγιση του θέματος και για τη συλλογή αξιόπιστων στοιχείων, συγχρόνως με την εκπόνηση του Εθνικού επιχειρησιακού σχεδίου, με τον συντονισμό του ΥΠΕΣ να γίνει πιλοτική εφαρμογή αντιπροσωπευτικά, σε 30 τουλάχιστον Δήμους που ήδη διαθέτουν τουριστικές υποδομές και φυσικά εκδηλώσουν ενδιαφέρον.
Σίγουρα θα πρέπει να προηγηθούν οι δήμοι που διαθέτουν υψηλό επίπεδο ψηφιακής κάλυψης wifi, καθώς και εκείνοι που διαθέτουν ισχυρά πολιτιστικά στοιχεία, όπως της Αθήνας, της Θεσσαλονίκης, των Πατρέων, των Δελφών, της Αρχαίας Ολυμπίας, του Ρεθύμνου, του Ναυπλίου, της Ύδρας, των Θηβών, των Ιωαννίνων, της Καστοριάς, του Πηλίου, του Μετσόβου των Χανίων, του Ηρακλείου, της Γόρτυνας, της Κορίνθου, της Αρχαίας Ολυμίας, όπως και άλλοι.
Πηγή:-Akrivi Vagena (April 2021) Digital Nomads and tourism industry .
-Συμέλα Τουχτίδου (Φεβρουάριος 2021) Ψηφιακοί νομάδες :Ποιοί είναι και γιατί μας ενδιαφέρουν.
