Η τουρκική λίρα κλείνει μια ιστορική εβδομάδα με μεγάλη άνοδο, αλλά υπάρχει «παγίδα»

Η τουρκική λίρα έκλεισε την ισχυρότερη εβδομάδα που έχει καταγραφεί ποτέ την Παρασκευή, σημειώνοντας άνοδο άνω του 50% με την υποστήριξη κρατικών παρεμβάσεων ύψους δισεκατομμυρίων δολαρίων στην αγορά και με την υπόσχεση ότι η κυβέρνηση θα καλύψει τις ζημίες του συναλλάγματος σε ορισμένες καταθέσεις.

Οι Τούρκοι δεν πούλησαν τα δολάριά τους τη Δευτέρα και την Τρίτη, σύμφωνα με επίσημα στοιχεία που υποδηλώνουν ότι είχαν διαδραματίσει μικρό ρόλο στα μεγαλύτερα κέρδη της αγοράς. Οι κρατικές παρεμβάσεις, εν τω μεταξύ, κόστισαν στην κεντρική τράπεζα περισσότερα από 8 δισεκατομμύρια δολάρια αυτήν την εβδομάδα, σύμφωνα με υπολογισμούς.

Το νόμισμα σημείωσε άνοδο για πέντε συνεχόμενες ημέρες και άγγιξε τα επίπεδα που βρισκόταν στα μέσα Νοεμβρίου – διαμορφώθηκε στο 10,7 έναντι του δολαρίου.

Η λίρα είχε βυθιστεί τη Δευτέρα στο ιστορικό χαμηλό των 18,4 ανά δολάριο, μετά από μια διολίσθηση πολλών μηνών, λόγω των ανορθόδοξων μειώσεων των επιτοκίων και των φόβων για πληθωριστική εκτόξευση.

Ωστόσο, αργά τη Δευτέρα, ο Ταγίπ Ερντογάν αποκάλυψε ένα σχέδιο στο οποίο το Υπουργείο Οικονομικών και η κεντρική τράπεζα θα αποζημιώσουν τις ζημίες από τις καταθέσεις σε λίρες που έχουν μετατραπεί σε ξένα νομίσματα, πυροδοτώντας το μεγαλύτερο ημερήσιο ράλι του νομίσματος που έγινε ποτέ. 

Σε συνέντευξή του στο τηλεοπτικό δίκτυο AHaber, ο Ερντογάν είπε ότι οι Τούρκοι έδειξαν εμπιστοσύνη στο τοπικό νόμισμα και οι καταθέσεις σε λίρες αυξήθηκαν κατά 23,8 δισεκατομμύρια λίρες μετά την ανακοίνωση του σχεδίου κατά της «δολαριοποίησης».

Ωστόσο, τα στοιχεία από την τραπεζική εποπτική αρχή (BDDK) έδειξαν ότι, μετά τη μεγάλη συσσώρευση δολαρίων την περασμένη εβδομάδα, οι Τούρκοι μεμονωμένοι καταθέτες διατηρούσαν 163,7 δισεκατομμύρια δολάρια σε «σκληρά» νομίσματα την Τρίτη – σχεδόν αμετάβλητα από τη Δευτέρα και την Παρασκευή, όταν το σύνολο ήταν 163,8 δισεκατομμύρια δολάρια.

Αντίθετα, η λίρα έλαβε μεγάλη ώθηση από αυτό που οι έμποροι και οι οικονομολόγοι ονόμασαν «παρασκηνιακές» πωλήσεις σε δολάρια από τις κρατικές τράπεζες, που υποστηρίζονται από την κεντρική τράπεζα της χώρας.

Μόνο τις πρώτες τρεις ημέρες αυτής της εβδομάδας, τα καθαρά συναλλαγματικά αποθέματα της κεντρικής τράπεζας μειώθηκαν κατά 8,5 δισ. δολάρια, σύμφωνα με τους υπολογισμούς τριών τραπεζιτών που μίλησαν στο Reuters. Η πτώση ανήλθε συνολικά σε σχεδόν 18 δισεκατομμύρια δολάρια τον Δεκέμβριο.

«Υποψιαζόμαστε ότι η μυστική παρέμβαση θα συνεχίσει να κυριαρχεί», δήλωσε ο Γουίν Θιν, επικεφαλής της παγκόσμιας νομισματικής στρατηγικής της Brown Brothers Harriman. «Ακόμη και αν σταθεροποιηθεί η λίρα, εξακολουθούν να υπάρχουν ισχυρές πληθωριστικές ωθήσεις στην οικονομία που θα συνεχίσουν να διαβρώνουν την αξία οποιασδήποτε αποταμίευσης σε τοπικό νόμισμα».

Χρησιμοποιώντας όλα τα μέσα

Επικαλούμενο τέσσερις πηγές που γνωρίζουν το ζήτημα συμπεριλαμβανομένου ενός ανώτερου Τούρκου αξιωματούχου, το Reuters μετέδωσε την Πέμπτη ότι οι κρατικές τράπεζες πούλησαν υπερβολικά πολλά δολάρια νωρίτερα αυτή την εβδομάδα μετά την ανακοίνωση του Ερντογάν.  Οι κρατικές τράπεζες δεν έχουν σχολιάσει το θέμα.

Η κεντρική τράπεζα είχε ανακοινώσει παρεμβάσεις στην αγορά πώλησης δολαρίων νωρίτερα αυτόν τον μήνα αλλά όχι αυτήν την εβδομάδα.

Ο υπουργός Οικονομικών Νουρεντίν Νεμπάτι, συζητώντας τις παρεμβάσεις της κυβέρνησης στον τηλεοπτικό σταθμό NTV, είπε ότι η Τουρκία «χρησιμοποιεί όλα τα μέσα που έχει στη διάθεσή της με θετικό τρόπο».

Μέχρι τις 17 Δεκεμβρίου, τα καθαρά συναλλαγματικά αποθέματα της κεντρικής τράπεζας είχαν υποχωρήσει στα 12,2 δισεκατομμύρια δολάρια από 21,2 δισεκατομμύρια δολάρια την αμέσως προηγούμενη εβδομάδα, στα επίπεδα που βρέθηκαν τελευταία φορά τον Μάιο ως αντανάκλαση των παρεμβάσεων. 

Την περίοδο 2019-2020, η κεντρική τράπεζα υποστήριξε, μέσω ανταλλαγών, την πώληση περίπου 128 δισεκατομμυρίων δολαρίων μέσω κρατικών τραπεζών για τη σταθεροποίηση της λίρας, εξαντλώντας τα συναλλαγματικά αποθέματα της Τουρκίας και προκαλώντας έντονη κριτική από την αντιπολίτευση.

Υπό την πίεση του Ερντογάν, η κεντρική τράπεζα μείωσε τα επιτόκια της κατά 500 μονάδες βάσης στο 14% από τον Σεπτέμβριο, παρά το άλμα του πληθωρισμού πάνω από το 21%. Οι αυξήσεις των τιμών αναμένεται να εκτιναχθούν κατά 30% το επόμενο έτος, εν μέρει λόγω της υποτίμησης της λίρας.

Αντικατοπτρίζοντας αυτές τις ανησυχίες, η Turkish Airlines θα αυξήσει τις αμοιβές των εργαζομένων της κατά το ποσοστό του πληθωρισμού συν 65% για το 2022, σύμφωνα με τη συμφωνία που σύναψε με το εργατικό της σωματείο.