Η εισαγγελέας του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου, η Φατού Μπενσουντά, ζήτησε χθες Δευτέρα από τους δικαστές εξουσιοδότηση για να αρχίσει πλήρη ποινική έρευνα για τον αποκαλούμενο «πόλεμο κατά των ναρκωτικών» στις Φιλιππίνες, επιχειρηματολογώντας ότι υπάρχουν βάσιμες υποψίες για τη διάπραξη εγκλημάτων κατά της ανθρωπότητας.
Κατά επίσημα δεδομένα των φιλιππινέζικων αρχών, αφότου ανέλαβε την εξουσία ο πρόεδρος Ροντρίγκο Ντουτέρτε τον Απρίλιο του 2016 μέχρι τον Απρίλιο του 2021 οι δυνάμεις ασφαλείας σκότωσαν 6.117 ανθρώπους, που χαρακτηρίζονται διακινητές ναρκωτικών στις ευρείας κλίμακας επιχειρήσεις που εξαπολύουν.
Οργανώσεις υπεράσπισης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων καταγγέλλουν χιλιάδες εκτελέσεις με συνοπτικές διαδικασίες. Η αστυνομία αντιτείνει ότι όσοι σκοτώθηκαν πρόβαλαν βίαιη αντίσταση κατά της αρχής.
«Ανακοινώνω ότι η προκαταρκτική εξέταση της κατάστασης στη Δημοκρατία των Φιλιππίνων ολοκληρώθηκε και ότι ζήτησα δικαστική εξουσιοδότηση για να προχωρήσω στη διενέργεια (πλήρους ποινικής) έρευνας», ανέφερε η κυρία Μπενσουντά σε ανακοίνωσή της.
Η εισαγγελέας είχε δηλώσει τον Δεκέμβριο του 2020 πως υπάρχουν βάσιμα στοιχεία για τη διάπραξη εγκλημάτων κατά της ανθρωπότητας στον «πόλεμο κατά των ναρκωτικών» που έχει κηρύξει ο πρόεδρος των Φιλιππίνων, τα αποτελέσματα του οποίου έχουν προκαλέσει διεθνή κατακραυγή.
Ο κ. Ντουτέρτε έχει πει επανειλημμένα ότι το ΔΠΔ δεν έχει καμία δικαιοδοσία στη χώρα του και ότι οι αρχές στις Φιλιππίνες και ο ίδιος προσωπικά δεν πρόκειται να συνεργαστούν σε οποιαδήποτε έρευνά του, που θα ήταν «παράνομη» κατ’ αυτόν. Έχει απειλήσει ακόμη και να διατάξει να συλληφθεί η κυρία Μπενσουντά.
Παρά την απόσυρση των Φιλιππίνων από το ΔΠΔ, σε ισχύ από την 17η Μαρτίου 2019, το Δικαστήριο συνεχίζει να έχει δικαιοδοσία για εγκλήματα που μπορεί να διαπράχθηκαν κατά την περίοδο που η ασιατική χώρα ήταν συμβαλλόμενο μέρος στο Καταστατικό της Ρώμης, όπως τονίζει η εισαγγελέας.
Αντιδρώντας στην κατηγορία ότι τα δικαστήρια των Φιλιππίνων δεν μπορούν ή δεν θέλουν να ασκήσουν διώξεις σε βάρος μελών των δυνάμεων επιβολής της τάξης που υπάρχουν υποψίες πως διέπραξαν φόνους –πρόκειται για ένα από τα κριτήρια προκειμένου το ΔΠΔ να αρχίσει να διενεργεί πλήρη έρευνα– ο κ. Ντουτέρτε διαβεβαίωσε ότι το δικαστικό σύστημα της χώρας του λειτουργεί.
Ο πρόεδρος των Φιλιππίνων είπε νωρίτερα αυτή την εβδομάδα, πριν ανακοινωθεί το αίτημα της Φατού Μπενσουντά, πως οι οργανώσεις υπεράσπισης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων καλά θα έκαναν να κοιτάξουν πιο προσεκτικά τον «πόλεμο κατά των ναρκωτικών» που διεξάγει. «Θα βλέπατε ότι αυτοί που πεθαίνουν καθημερινά αντιστάθηκαν», υποστήριξε προτού στρέψει το ρητορικό του στόχαστρο σε όσους διακινούν ναρκωτικά: «Μην καταστρέφετε τη χώρα. Θα σας σκοτώσω».
Το υπουργείο Δικαιοσύνης των Φιλιππίνων δεν έχει ακόμη σχολιάσει την ανακοίνωση της εισαγγελέα του ΔΠΔ, που έχει έδρα τη Χάγη.
Μολονότι η κυρία Μπενσουντά κρίνει πως υπάρχουν «βάσιμοι λόγοι να πιστεύουμε πως διαπράχθηκαν εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας» όπως «φόνοι, βασανισμοί και άλλες απάνθρωπες ενέργειες» οι αρχές αντιτείνουν πάγια πως οι αστυνομικοί σκοτώνουν υπόπτους «σε νόμιμη άμυνα».
Ανάμεσα στα θύματα του «πολέμου κατά των ναρκωτικών» ήταν πολλοί ανήλικοι, σύμφωνα με τα στοιχεία που συγκέντρωσαν οι υπηρεσίες της κυρίας Μπενσουντά, η οποία πλησιάζει στο τέλος της θητείας της.
Οργανώσεις υπεράσπισης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων χαιρέτισαν την ανακοίνωση της εισαγγελέα. Η Διεθνής Αμνηστία έκρινε πως δίνει «ελπίδα» στις οικογένειες των θυμάτων. Το Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (Human Rights Watch, HRW) είδε ένα πλήγμα στο «τεκμήριο της ατιμωρησίας» του προέδρου των Φιλιππίνων.
Ο κ. Ντουτέρτε εξελέγη στην προεδρία το 2016 έπειτα από μια ακραία προεκλογική εκστρατεία, στη διάρκεια της οποίας υποσχόταν να «εξαλείψει» τη διακίνηση ναρκωτικών εξοντώνοντας τους εμπλεκόμενους. Παρότι τα επίσημα δεδομένα κάνουν λόγο για μερικούς περισσότερους από 6.100 νεκρούς σε 200.000 επιχειρήσεις των διωκτικών αρχών, μη κυβερνητικές οργανώσεις προεξοφλούν ότι ο πραγματικός απολογισμός των θυμάτων είναι πολύ πιο βαρύς.
