Η εποχή του πετρελαίου μπαίνει σε τροχιά κρίσης

Οι προβλέψεις για την ενεργειακή μετάβαση και η τεράστια ζήτηση έχουν τρομάξει τους επενδυτές του πετρελαίου, τοποθετώντας χρονικά την προοπτική κορύφωσης της παραγωγής νωρίτερα από ό,τι αναμενόταν, συνοδευόμενη από άγριες αυξήσεις των τιμών.

Οι κρίσιμες συνομιλίες για το κλίμα πρόκειται να ξεκινήσουν στα τέλη αυτού του μήνα στη Γλασκώβη της Σκωτίας για την αντιμετώπιση της υπερθέρμανσης του πλανήτη, στο πλαίσιο της Συμφωνίας του Παρισιού του 2015, με τα ορυκτά καύσιμα να βρίσκονται στο στόχαστρο των υπευθύνων χάραξης πολιτικής.

Ομως, όπως είναι τώρα τα πράγματα, οι περιορισμοί στην κινητικότητα λόγω κορονοϊού, που έπληξαν τόσο τα πρότζεκτ πετρελαίου όσο και την χρήση του πετρελαίου, μπορεί να χαλιναγωγήσουν μόνιμα την αύξηση τόσο της προσφοράς όσο και της ζήτησης.

«Σύμφωνα με τις τρέχουσες τάσεις, η παγκόσμια προσφορά πετρελαίου είναι πιθανό να κορυφωθεί ακόμη και νωρίτερα από τη ζήτηση», ανέφερε το τμήμα ερευνών της τράπεζας Morgan Stanley σε σημείωμα της αυτή την εβδομάδα.

«Ο πλανήτης θέτει όρια στην ποσότητα άνθρακα που μπορεί να εκπέμψει με ασφάλεια. Επομένως, η κατανάλωση πετρελαίου πρέπει να κορυφωθεί. Ωστόσο, αυτή είναι μια προοπτική που έχει ήδη προκαλέσει τη δική της αντίδραση: χαμηλές επενδύσεις»

Ωστόσο, με τους περισσότερους παραγωγούς πετρελαίου και τα παρατηρητήρια να τοποθετούν την κορύφωση της δίψας του κόσμου για πετρέλαιο τουλάχιστον αρκετά χρόνια αργότερα, η ζήτηση ήδη στρέφεται προς τα προ πανδημίας επίπεδα.

Η αναντιστοιχία μεταξύ της ζήτησης για πετρέλαιο και άλλων ρυπογόνων ορυκτών καυσίμων, που επανέρχεται στο φυσιολογικό, και των καθυστερήσεων στην παραγωγή συνέβαλε σε μια ενεργειακή κρίση στην Ευρώπη και την Ασία, με τις τιμές του αργού να εκτοξεύονται στα ύψη-ρεκόρ πολλών ετών.

Η μεσοπρόθεσμη εκμηδένιση της ζήτησης πετρελαίου προϋποθέτει ότι οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, όπως τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα και η αιολική ενέργεια, ανεβάζουν ρυθμό, για τον οποίο ο Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας λέει ότι πρέπει να επιταχυνθεί γρήγορα για να αποτραπούν οι ελλείψεις και οι υψηλές τιμές.

«Τα ποσά που δαπανώνται για πετρέλαιο φαίνεται να προσανατολίζονται προς έναν κόσμο στασιμότητας ή πτώσης της ζήτησης», ανέφερε ο οργανισμός με έδρα το Παρίσι στην ετήσια έκθεσή του αυτόν τον μήνα. «Η αύξηση των δαπανών για μετάβαση στην καθαρή ενέργεια δείχνει το δρόμο προς τα εμπρός, αλλά αυτό πρέπει να συμβεί γρήγορα διαφορετικά οι παγκόσμιες αγορές ενέργειας θα αντιμετωπίσουν έναν ανώμαλο δρόμο μπροστά τους».

Ο ΔΟΕ δεν προβλέπει άμεση κορύφωση της προσφοράς πετρελαίου, με τη λέσχη πετρελαιοπαραγωγών ΟΠΕΚ και τη Ρωσία να έχουν ένα αυξανόμενο μερίδιο προσφοράς την επόμενη δεκαετία.

Σύμφωνα με τις ετήσιες προοπτικές του ΟΠΕΚ, η παγκόσμια προσφορά αναμένεται να πλησιάζει σε «υψίπεδο» το 2045, αλλά όχι σε σαφή κορύφωση.

Παρά τους σκοπέλους στις τιμές και στην προσφορά, ο ΔΟΕ τονίζει ότι η τρέχουσα χαμηλή δαπάνη σε πετρέλαιο και φυσικό αέριο είναι ένας από τους λίγους τομείς που ευθυγραμμίζονται με το φιλόδοξο σενάριο Καθαρών Μηδενικών Εκπομπών έως το 2050 (NZE), κατά το οποίο δεν πρέπει να προχωρήσουν νέα πρότζεκτ ορυκτών καυσίμων.

Ωστόσο, στο πιο συντηρητικό status quo, η μέση ετήσια δαπάνη σε πετρέλαιο για την κάλυψη της ζήτησης θα πρέπει να αυξηθεί απότομα σε πάνω από 500 δισεκατομμύρια δολάρια – περισσότερο από κάθε άλλη στιγμή τα τελευταία πέντε χρόνια.

Η εταιρεία συμβούλων ενέργειας FGE εκτιμά ότι το πρόβλημα δεν είναι άμεσο, αλλά θα μπορούσε να φτάσει σε κρεσέντο τα επόμενα χρόνια.

«Αν και υπάρχουν τεράστιες ανησυχίες σχετικά με την κατάσταση των επενδύσεων πετρελαίου, οτι δηλαδή θα είναι ανεπαρκείς για να καλύψουν την αυξανόμενη ζήτηση τα επόμενα χρόνια, αυτό είναι ένα πρόβλημα για το 2023 και μετά, όχι για τους επόμενους 12 έως 18 μήνες».