Ο πρέσβης της Ρωσίας στην ΕΕ κάλεσε την Ευρώπη να αποκαταστήσει τις σχέσεις της με τη Μόσχα προκειμένου να αποφευχθούν μελλοντικές ελλείψεις αερίου, ωστόσο επέμεινε πως η χώρα του δεν έχει καμία σχέση με το πρόσφατο «άλμα» στις τιμές.
Μιλώντας στους Financial Times, ο Βλαντιμίρ Τσίζοφ, μόνιμος αντιπρόσωπος της Ρωσίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση είπε ότι αναμένει πως η Gazprom, η ρωσική κρατική εταιρεία που καλύπτει το 35% των ευρωπαϊκών αναγκών σε αέριο, θα ανταποκριθεί γρήγορα, κατόπιν οδηγιών από τον πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν για προσαρμογή της παραγωγής, και ενέργειες που θα βοηθήσουν στον περιορισμό της ανόδου των τιμών χονδρικής θα ακολουθήσουν σύντομα. Όπως τόνισε, ο Πούτιν συνέστησε στη Gazprom να είναι πιο ευέλικτη «και κάτι με κάνει να πιστεύω πως η Gazprom θα τον ακούσει».
Ο Τσίζοφ απέρριψε τους ισχυρισμούς ευρωβουλευτών πως η Ρωσία έπαιξε ρόλο στην κρίση του αερίου, υπογραμμίζοντας ωστόσο πως η επιλογή της Ευρώπης να αντιμετωπίζει τη Μόσχα ως γεωπολιτικό αντίπαλο δεν βοηθάει.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:
Η «θύελλα» στο φυσικό αέριο, μια πιθανή ενεργειακή κρίση και ο ρόλος της Ρωσίας
«Η ρίζα του ζητήματος είναι απλά θέμα φρασεολογίας» είπε. «Αλλάξτε το αντίπαλος σε εταίρος και τα πράγματα θα λύνονται πιο εύκολα…όταν η ΕΕ βρει επαρκή πολιτική βούληση για να το κάνει αυτό, θα ξέρουν πού να μας βρουν».
Οι τιμές του αερίου στην Ευρώπη ανέβηκαν στα ύψη, προκαλώντας ανησυχία για μια χειμερινή κρίση καυσίμων και θέτοντας σε κίνδυνο την οικονομική ανάκαμψη μετά την πανδημία. Σε κάποια φάση την προηγούμενη εβδομάδα οι τιμές του αερίου στις spot αγορές (χρηματιστηριακό εμπόριο φυσικού αερίου) είχαν φτάσει σε επίπεδο δεκαπλάσιο από αυτό στις αρχές του έτους, πριν πέσουν απότομα μετά από δηλώσεις Πούτιν, ο οποίος άφησε να εννοηθεί πως η Gazprom θα μπορούσε να αυξήσει τις προμήθειες.
Sebastien Pirlet via Reuters
Ο Τσίζοφ επέμεινε πως οι εξάρσεις στις τιμές του αερίου δεν συμφέρουν τη Μόσχα, καθώς «αυτό δεν προωθεί τη σταθερότητα…οι άνθρωποι θα αρχίσουν να ψάχνονται, και να στρέφονται από το αέριο στον άνθρακα, κάτι που ήδη κάποιοι έχουν αρχίσει να κάνουν».
Οι λόγοι της κρίσης
Οι υψηλές τιμές και τα χαμηλά αποθέματα έχουν προκαλέσει ανησυχία στις κυβερνήσεις της ΕΕ που ανησυχούν για ελλείψεις τον χειμώνα, κάνοντας κάποιες χώρες- μέλη να ζητήσουν από τις Βρυξέλλες να εξετάσουν επείγοντα μέτρα ή μεταρρυθμίσεις. Ωστόσο η επίτροπος Ενέργειας, Κάντρι Σίμσον, δήλωσε στους FT την προηγούμενη εβδομάδα πως οι ρίζες της κρίσης «δεν δημιουργήθηκαν στην Ευρώπη».
Ψυχροί χειμώνες σε Ευρώπη και Ασία προκάλεσαν εξάντληση των αποθεμάτων αερίου, ενώ η οικονομική ανάκαμψη στον απόηχο της πανδημίας έχει φέρει άνοδο της ζήτησης. Επίσης, η μείωση της έντασης των ανέμων στην Ευρώπη το καλοκαίρι έχει προκαλέσει μείωση της παραγωγής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές.
Bernadett Szabo via Reuters
Ρώσοι αξιωματούχοι έχουν πει ότι θα βοηθούσε στην επίλυση της κρίσης αν δινόταν από τις αρμόδιες αρχές «πράσινο φως» για τη ροή αερίου μέσω του αγωγού Nord Stream 2στη Γερμανία, και κάποιοι αναλυτές έχουν υποστηρίξει ότι η Ρωσία μεταχειρίζεται την κρίση στις τιμές για να επιτύχει αυτόν τον σκοπό. Σημειώνεται πως οι ΗΠΑ και πολλές χώρες της ανατολικής Ευρώπης αντιτίθενται στον Nord Stream 2 επειδή, όπως λένε, σχεδιάστηκε για να παρακάμπτει την Ουκρανία.
Κριτική στην ΕΕ
Ο Τσίζοφ υποστήριξε πως είναι οι ενεργειακές πολιτικές της ίδιας της ΕΕ που έχουν επιδεινώσει την κατάσταση, καθώς και η διστακτικότητα πολλών ευρωπαϊκών εταιρειών ενέργειας να πληρώσουν περισσότερα για να αναπληρώσουν τα αποθέματά τους. «Όλα τα προβλήματα που προκύπτουν έχουν δημιουργηθεί τεχνητά. Κυρίως για πολιτικούς λόγους» είπε, συμπληρώνοντας πως η κατάσταση έχει χειροτερέψει λόγω κανονισμών της ΕΕ που αναγκάζουν τη Gazprom να παρέχει ένα μέρος του αερίου της στην Ευρώπη με όρους spot αγοράς (χρηματιστηριακό εμπόριο) αντί μέσω μακροπρόθεσμων συμβολαίων, για τα οποία οι Βρυξέλλες λένε πως δεν είναι καλά για τον ανταγωνισμό. «Τα μακροπρόθεσμα συμβόλαια…παρέχουν ασφάλεια προμηθειών και σταθερότητα ποσοτήτων και τιμών. Και μετά ήρθε αυτή η ιδέα, που αναδύθηκε από τις Βρυξέλλες, πως το σύστημα θα έπρεπε να αλλάξει» είπε. «Ξέρουμε ότι οι κανόνες στην αγορά μπορεί να είναι χρήσιμοι σε κάποιες περιπτώσεις, μα δεν βοηθούν σε άλλες. Τα πράγματα μπορεί να αλλάξουν. Και άλλαξαν» πρόσθεσε.
Η Gazprom καλύπτει τις υποχρεώσεις της στους πελάτες της στην Ευρώπη με μακροπρόθεσμα συμβόλαια, μα εμφανίζεται απρόθυμη να καταστήσει διαθέσιμες επιπλέον ποσότητες στη spot αγορά, επιλέγοντας αντ’αυτού να τις προμηθεύσει σε εγχώριες, ρωσικές εγκαταστάσεις αποθήκευσης. Ο Τσίζοφ είπε ότι αυτό οφείλεται στο ότι οι ευρωπαϊκές εταιρείες ενέργειας καθυστερούσαν τις επιπλέον αγορές ελπίζοντας πως οι τιμές θα έπεφταν. «Αν οι τιμές βγαίνουν ελεύθερα στην αγορά, φυσικά κάθε εταιρεία ενέργειας σε αυτό το τμήμα της Ευρώπης θα αναρωτιέται ποια είναι η καλύτερη στιγμή να παραγγείλει επιπλέον ποσότητες…οι σοβαροί αγοραστές ξέρουν πολύ καλά τι συμβαίνει…έχουν τους δικούς τους υπολογισμούς» συμπλήρωσε.
Επίσης, ο Ρώσος πρέσβης εκτίμησε πως η ΕΕ υποτιμά τον μελλοντικό ρόλο του αερίου ως πηγή ενέργειας για την Ευρώπη, στο πλαίσιο των φιλοδοξιών για μεταρρυθμίσεις υπέρ των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας με στόχο την επίτευξη «net zero» εκπομπών ως το 2050.
Άνοδος και στις τιμές του πετρελαίου
Στο μεταξύ, οι τιμές του πετρελαίου σημείωναν άνοδο και τη Δευτέρα, συνεχίζοντας την πορεία των προηγούμενων εβδομάδων, καθώς η ενεργειακή κρίση δεν φαίνεται να υποχωρεί, εν μέσω της αύξησης της οικονομικής δραστηριότητας.
Το μπρεντ ήταν πάνω κατά 1,20 σεντς, ή 1,5%, στα 83,59 δολάρια το βαρέλι, μετά από άνοδο περίπου 4% την προηγούμενη εβδομάδα. Το αμερικανικό πετρέλαιο είχε άνοδο κατά 1,8% στα 80,81 δολάρια το βαρέλι, την υψηλότερη τιμή από τα τέλη του 2014. Το αμερικανικό αργό είχε σημειώσει άνοδο 4,6% ως την Παρασκευή. Με τις τιμές να ανεβαίνουν, καθώς οι πληθυσμοί βγαίνουν από τα lockdowns χάρη στα εμβόλια, αυξάνοντας την οικονομική δραστηριότητα, το μπρεντ ανεβαίνει εδώ και πέντε εβδομάδες ενώ το αμερικανικό αργό επτά. Από πλευράς του ο ΟΠΕΚ+ (ο ΟΠΕΚ και οι σύμμαχοί του) αποφάσισαν την προηγούμενη εβδομάδα να διατηρήσουν μια σταθερή και σταδιακή αύξηση παραγωγής.
Επίσης, πέραν του αερίου, άνοδο σημειώνουν και οι τιμές του άνθρακα, καθιστώντας το πετρέλαιο ελκυστικότερο για την παραγωγή ενέργειας. Σημειώνεται πως στην Ινδία κάποιες πολιτείες βιώνουν προβλήματα ηλεκτροδότησης λόγω έλλειψης άνθρακα, ενώ στην Κίνα η κυβέρνηση έχει διατάξει την αύξηση της παραγωγής άνθρακα στα ορυχεία, λόγω της ανόδου των τιμών στην ενέργεια.
Όσον αφορά στις ΗΠΑ, ειδικοί εκτιμούν πως υπάρχει ένας βαθμός προστασίας απέναντι στις μεγάλες αυξήσεις στις τιμές του αερίου που παρατηρείται στην Ευρώπη και στην Ασία, λόγω των δικών τους υψηλών επιπέδων παραγωγής αερίου και επειδή τα δικά τους αποθέματα δεν έχουν εξαντληθεί στον βαθμό που έχει παρατηρηθεί στην Ευρώπη. Όπως είπε στο CNBC ο Φρανσίσκο Μπλαντς, στέλεχος και αναλυτής της Bank of America Merrill Lynch, «οι ΗΠΑ είναι πολύ πιο μονωμένες από αυτή την παγκόσμια ενεργειακή τάση από τον υπόλοιπο κόσμο». Αυτό δεν σημαίνει ότι οι τιμές του αερίου στις ΗΠΑ δεν θα επηρεαστούν – ωστόσο οι μεταβολές τους θα είναι λιγότερο ακραίες.
Με πληροφορίες από Financial Times, Reuters, CNBC
