Άρθρο του Ανδριανού Γκουρμπάτση, Αντιστράτηγου – Υπαρχηγού ΠΣ, ε.α, Νομικού
Ως γνωστόν, από την 1η Μαΐου 2020 έχει ήδη ξεκινήσει η νέα αντιπυρική περίοδος και όπως κάθε έτος όλοι οι πολίτες αγωνιούν αλλά και ταυτόχρονα εύχονται να είναι μια περίοδος επιτυχής προς όφελος του φυσικού (δασικού) πλούτου της χώρας και πρωτίστως χωρίς κανένα ανθρώπινο θύμα. Η αποτελεσματικότητα φυσικά του δασοπυροσβεστικού μηχανισμού και γενικά του μηχανισμού Πολιτικής Προστασίας κάθε φορά οφείλεται κατ΄ αρχήν στον άρτιο επιχειρησιακό σχεδιασμό αλλά και στην καλή οργάνωση των ως άνω μηχανισμών, που προφανώς και είναι ζητήματα άρρηκτα συνδεδεμένα και σχετίζονται με το ισχύον κάθε φορά νομικό πλαίσιο (σύστημα) Πολιτικής Προστασίας. Τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της δασοπυρόσβεσης κατά την τρέχουσα αντιπυρική περίοδο είναι: α) η ιδιαίτερα μεγάλη δαπάνη σε βάρος του κρατικού προϋπολογισμού και β) η εφαρμογή του προισχύσαντος θεσμικού και νομικού πλαισίου Πολιτικής Προστασίας.
Επισημαίνεται ότι τον Ιούλιο του έτους 2018 κατά την εθνική τραγωδία στο Μάτι επικρίθηκε εντόνως από την τότε αξιωματική αντιπολίτευση το ισχύον τότε σύστημα Πολιτικής Προστασίας, αν και δεν θα έπρεπε, γιατί ποτέ δεν ευθύνεται σε μια καταστροφή ή τραγωδία το εκάστοτε ισχύον θεσμικό και νομικό πλαίσιο, αλλά ο επιχειρησιακός σχεδιασμός, η οργάνωση του μηχανισμού και γενικά οι αρμόδιοι που έχουν τη ευθύνη της διαχείριση της κρίσης. Η παρούσα Κυβέρνηση λοιπόν επένδυσε από τότε πολιτικά στην αναδιοργάνωση της Πολιτικής Προστασίας, αφού ήδη ως αντιπολίτευση, όπως προαναφέρεται και με αφορμή τη συγκεκριμένη τραγωδία ο Πρόεδρος της Νέας Δημοκρατίας και σημερινός Πρωθυπουργός κ. Μητσοτάκης, είχε εξαγγείλει την αναδιάρθρωση της Πολιτικής Προστασίας. Έτσι λοιπόν στο Πρόγραμμα της Νέας Δημοκρατίας που είχε εκπονηθεί πριν την ανάληψη της διακυβέρνησης της χώρας και ειδικότερα στον άξονα για το <<ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ>>, προβλέπεται, μεταξύ άλλων, η αναδιοργάνωση της Πολιτικής Προστασίας με πιο ευέλικτες δομές, καλύτερο συντονισμό και έγκαιρο σχεδιασμό. Για το σκοπό αυτό εισήχθη προς ψήφιση στη Βουλή και ψηφίστηκε τον περασμένο Φεβρουάριο ο νόμος Ν. 4662/2020 (Α΄ 27) για την αναδιοργάνωση της Πολιτικής Προστασίας, με τον οποίον συνιστάται ο Εθνικός Μηχανισμός Διαχείρισης Κρίσεων και Αντιμετώπισης Κινδύνων. Δεν θα σχολιάσω για άλλη μια φορά την προχειρότητα του ως άνω νομοθετήματος, τα άλλα χαρακτηριστικά του, όπως λχ η δημιουργία ενός δυσκίνητου, γραφειοκρατικού, δαπανηρού και πολυδαίδαλου συστήματος Πολιτικής Προστασίας, σε σχέση με το ισχύον μέχρι τότε σύστημα καθώς και τις σκοπιμότητες που αυτό εξυπηρετεί, ούτε βέβαια θα επαναλάβω ότι περισσότερα προβλήματα δημιουργεί από ότι επιλύει. Θα παραμείνω ωστόσο στη βιασύνη με την οποία συντάχθηκε το ίδιο ως άνω νομοθέτημα, μόνον και μόνον για να φαίνεται η παραγωγή νομοθετικού έργου και η υλοποίηση του κυβερνητικού προγράμματος, αλλά στη πολύ μεγάλη καθυστέρηση με την οποία ήρθε προς ψήφιση και τελικά ψηφίστηκε τον Φεβρουάριο 2020 ο νόμος αυτός. Όπως ήταν λογικό, δεδομένου και του μεγάλου αριθμού των κανονιστικών πράξεων που θα έπρεπε σε μικρό χρονικό διάστημα από την έναρξη ισχύος του Ν. 4662/2020 μέχρι την έναρξη της αντιπυρικής περιόδου να εκδοθούν, προκειμένου να εφαρμοστεί αυτός στην πράξη, δεν ήταν δυνατόν ο νόμος αυτός να ισχύσει κατά την νέα αντιπυρική περίοδο. Κι αυτό ακόμη κι αν δεν εμφανίζονταν η πανδημία. Κάτι βέβαια που όφειλε η πολιτική Ηγεσία να έχει προβλέψει και να κινηθεί ανάλογα, όπως λχ με την ψήφισή του σε προγενέστερο χρονικό διάστημα, για να υπάρχει ευχέρεια στην προετοιμασία και την έκδοση των αναγκαίων εφαρμοστικών κανοσνιστικών πράξεων. Για το σκοπό αυτό αλλά και επειδή ούτως ή άλλως δεν θα μπορούσε να εφαρμοστεί ο νεοπαγής Εθνικός Μηχανισμός Διαχείρισης Κρίσεων και Αντιμετώπισης Κινδύνων και κατά τη διαχείριση της πανδημίας του κορωνοϊού (COVID-19), με το τέταρτο άρθρο, παρ. 4 της από 14 Μαρτίου 2020 ΠΝΠ (Α΄ 64) ορίστηκε, ότι μέχρι την έκδοση των κανονιστικών πράξεων, με τις οποίες θα καθοριστούν η οργάνωση, η λειτουργία, οι αρμοδιότητες και η διάρθρωση των επιχειρησιακών και διοικητικών δομών και λειτουργιών που προβλέπονται στον Ν. 4662/2020, με απόφαση του Γενικού Γραμματέα Πολιτικής Προστασίας ορίζεται, ότι εξακολουθούν ή αναβιώνουν επιχειρησιακές και διοικητικές δομές της ΓΓΠΠ, σύμφωνα με το κανονιστικό πλαίσιο λειτουργία, όπως ίσχυε πριν την έναρξη ισχύος του Ν. 4662/2020. Περαιτέρω και σε εκτέλεση της παραπάνω διάταξης εκδόθηκε η με Αρ. Πρωτ. 8778 από 14 Μαρτίου 2020 απόφαση του Γενικού Γραμματέα Πολιτικής Προστασίας με την οποία ορίστηκε, ότι εξακολουθούν ή αναβιώνουν επιχειρησιακές και διοικητικές δομές της ΓΓΠΠ, σύμφωνα με το κανονιστικό πλαίσιο λειτουργία, όπως ίσχυε πριν την έναρξη ισχύος του Ν. 4662/2020.
Αναβίωσε δηλαδή κι εξακολουθεί ουσιαστικά να ισχύει κι εφαρμόζεται με την έναρξη της τρέχουσας αντιπυρικής περιόδου το ίδιο ακριβώς νομικό πλαίσιο (σύστημα) Πολιτικής Προστασίας (Ν. 3013/2002 (Α΄102), όπως αντικαταστάθηκε με τον Ν. 4249/2014 και ίσχυσε μέχρι την κατάργησή του με τον Ν. 4662/2020), το οποίο κατά τον Πρωθυπουργό δαιμονοποιήθηκε και κατηγορήθηκε τότε, ότι ευθύνεται για την εθνική τραγωδία στο Μάτι το 2018, λες και ευθύνεται το σχετικό κάθε φορά νομικό πλαίσιο και όχι τα αρμόδια θεσμικά όργανα που καλούνται να το εφαρμόσουν. Η αναβίωση του ως άνω συστήματος άλλωστε συνομολογείται και από την Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας με την υπ΄ αρ. πρωτ. 2850 / 18-04-2020 Εγκύκλιό της, σύμφωνα με την οποία ορίζεται ότι δεν είναι δυνατή η σύσταση και λειτουργία συγκεκριμένων οργάνων πολιτικής προστασίας που προβλέπονται από τον Ν. 4662/2020 και ως εκ τούτου αναβιώνουν και ισχύουν τα προισχύσαντα δυνάμει του Ν. 3013/2002, όπως αντικαταστάθηκε με τον Ν. 4249/2014. Στο σημείο όμως αυτό αξίζει να επισημανθεί αλλά και να τονιστεί η πολιτική υποκρισία για το ως άνω σύστημα Πολιτικής Προστασίας. Πιο συγκεκριμένα και σύμφωνα με την Αιτιολογική Έκθεση του Ν. 4662/2020 <<…το θεσμικό πλαίσιο που ουσιαστικά εφαρμόζεται από το 2002 θεωρείται απαρχιωμένο και μη δυνάμενο να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις και προσδοκίες της ελληνικής κοινωνίας και των νέων δεδομένων. Εξάλλου, η καταγεγραμμένη εγχώρια εμπειρία σε επιτελικό και επιχειρησιακό επίπεδο, έχει καταδείξει σημαντικές λειτουργικές αδυναμίες και διαρθρωτικές αγκυλώσεις, κυρίως σε επίπεδο συντονισμού των κατά περίπτωση εμπλεκομένων φορέων σε ζητήματα πρόληψης και διαχείρισης κινδύνων και απειλών, που δεν κατέστη εφικτό να αρθούν ούτε μετά τη θέση σε ισχύ του ν. 4249/2014…>>.
Δεν γνωρίζω αν ο Αξιότιμος Πρωθυπουργός, κ. Κυριάκος Μητσοτάκης, κατά την επίσκεψή του στον Υμηττό τη Δευτέρα 11 Μαΐου 2020 και την ενημέρωσή του από την πολιτική Ηγεσία του Υπουργείου Προστασίας του Πολίτη / Πολιτική Προστασία για τη νέα αντιπυρική περίοδο, ενημερώθηκε πλήρως και για το γεγονός ότι ήδη κατά την έναρξη της αντιπυρικής περιόδου δεν θα εφαρμόζεται ο προσφάτως ψηφισθείς νόμος Ν. 4662/2020, αλλά το ίδιο θεσμικό και νομικό πλαίσιο Πολιτικής Προστασίας που ίσχυσε και κατά την εθνική τραγωδία στο Μάτι την 23η Ιουλίου 2018, όπου βρήκαν το θάνατο (102) ανθρώπινα θύματα. Το συγκριμένο λοιπόν σύστημα Πολιτικής Προστασίας είναι αυτό που χαρακτηρίζεται, σύμφωνα με την Αιτιολογική Έκθεση του Ν. 4662/2020, ως απαρχιωμένο και μη δυνάμενο να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις και προσδοκίες της ελληνικής κοινωνίας αλλά και ότι έχει καταδείξει στο παρελθόν σημαντικά φαινόμενα δυσλειτουργίας και κυρίως διαρθρωτικές αγκυλώσεις κυρίως σε επίπεδο συντονισμού των εμπλεκομένων φορέων. Αν λοιπόν πάνε όλα καλά αυτό το καλοκαίρι κι έχουμε μια επιτυχή αντιπυρική περίοδο χωρίς καταστροφές και ανθρώπινα θύματα, τότε η επίκληση μιας αδήριτης ανάγκης για αναδιοργάνωση του θεσμικού και νομικού πλαισίου της Πολιτικής Προστασίας που έγινε στη φονική πυρκαγιά στο Μάτι το 2018 από τον σημερινό Πρωθυπουργό, ήταν υποκριτική κι έγινε για καθαρά αντιπολιτευτικούς λόγους και σκοπιμότητες και όχι ως πραγματική ανάγκη. Πρόκειται για μια κλασσική περίπτωση απόλυτης υποκρισίας: Πιο συγκεκριμένα το ίδιο ως άνω θεσμικό και νομικό πλαίσιο Πολιτικής Προστασίας (Ν. 3013/2002, όπως αντικαταστάθηκε με τον Ν. 4249/2014), το έτος 2018 στη φονική πυρκαγιά στο Μάτι δαιμονοποιήθηκε και κατηγορήθηκε, και μάλιστα για να δικαιολογηθεί η αντικατάστασή του στην Αιτιολογική Έκθεση του Ν. 4662/2020, χαρακτηρίστηκε ως απαρχιωμένο και αναποτελεσματικό, που προκαλεί φαινόμενα δυσλειτουργίας στο συντονισμό των εμπλεκομένων φορέων, ενώ και κατά την τρέχουσα αντιπυρική περίοδο απενοχοποιήθηκε από όλα τα παραπάνω στοιχεία και εφαρμόζεται, προκειμένου να επιτύχει ο δασοπυροσβεστικός μηχανισμός και γενικός ο μηχανισμός Πολιτικής Προστασίας.
